ULUSLARARASI EKONOMİK İŞBİRLİĞİ
Hızla
küreselleşen bir dünyada yaşadığımız için ülkeler de
çok daha hızlı ve çok daha yaygın biçimde
birbirleriyle ekonomik, mali ve ticari ilişkiler
içine girmektedir. Bu yoğun ilişkiler, ülkelerin üye
olduğu başlıca uluslararası kuruluşların koyduğu
kuralların ve yönettiği politikaların, o ülkelerin
uygulayacakları ekonomi politikalarını önemli
biçimde etkilemesi sonucunu doğurmaktadır. Örneğin,
Uluslararası Para Fonu (International Monetary
Fund-IMF) üyesi bir ülkenin IMF desteğinde bir
istikrar programı uygulaması IMF'nin onayladığı bir
program çerçevesinde olmak zorundadır. Ya da bir
proje kredisini Dünya Bankası desteğine sunmuş olan
bir ülke Dünya Bankası'nın ihale kurallarına uygun
davranmak zorundadır. Dış ticaretini
biçimlendirmeye ya da yeni bir dış ticaret
politikası uygulamaya yönelmiş Dünya Ticaret Örgütü
(World Trade Organization-WTO) üyesi bir
ülkenin WTO kurallarına aykırı politikalar
oluşturmaması gerekmektedir.
Uluslararası ekonomik ve mali kuruluşlar, ülkelerin
veya bölgelerin çeşitli ekonomik ve mali
sorunlarını çözmek amacıyla, üyelerinin ekonomik
güçlerini bir araya-getirmek üzere kurulmuş
Örgütlerdir.
Uluslararası ekonomik ve mali kuruluşlar dünya
ölçüsünde örgütlenebileceği gibi, bölgesel olarak
veya belirli ortak nitelikteki ülkeleri kapsayacak
şekilde de örgütlenebilmektedir. îlk gruba örnek
olarak IMF, Dünya Bankası, WTO, ikinci gruba örnek
olarak Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, Asya
Kalkınma Bankası, Afrika Kalkınma Bankası,
Inter-Amerikan Kalkınma Bankası, Avrupa Yatırım
Bankası, üçüncü gruba örnek olarak da islam Kalkınma
Bankası verilebilir.
Ülkelerin birbirleriyle ticari ve ekonomik
ilişkileri arttıkça bu tür uluslararası
örgütlenmeler de hızla artmaktadır. Türkiye,
özellikle 1980'lerden itibaren girdiği dışa açılma
politikasının sonucu olarak bu tür kuruluşlara üye
olma girişimlerini artırmış bulunuyor.
Bu tür
kuruluşlarda üye ülkeleri genellikle hazineleri
temsil eder. Bunun temel nedeni konunun en fazla
hazineyle ilgili olmasıdır. Bu kuruluşlar arasında
konumuzu en fazla ilgilendirenleri Uluslararası
Para Fonu, Dünya Bankası Grubu ve Dünya Ticaret
Örgütü'dür. Bu nedenle, Türkiye'nin üyesi olduğu
bütün uluslararası ekonomik ve mali kuruluşları
incelemek gibi bu kitabın sınırlarını çok
zorlayacak bir işe girişmek yerine, bu üç kuruluşu,
bunların Türkiye'yle ilişkilerini ve bu ilişkide
hazinenin rolünü incelemeyi ve bir değerlendirmeye
tabi tutmayı amacımıza en uygun seçim olarak kabul
ediyoruz.
|