ÖzKaynaklarla Finansmanın Değerlendirilmesi
Öz kaynaklarla, özellikle adi pay senetleri ile fon
sağlamanın firma açısından bir takım üstünlükleri
ve sakıncaları söz konusudur. Bunlar aşağıdaki gibi
özetlenebilir :
Başlıca üstünlükleri şunlardır:
1. Pay senetleri, senet sahiplerine kâr payı
dağıtılması zorunluluğu getirmez. Firma, kâr
sağladığı takdirde, yetkili organlarının kararı ile
kâr payı dağıtabilir.
2. Kısa ve uzun süreli borçlanmada olduğu gibi pay
senetleri ile sağlanan öz kaynakların geriye
ödenmesi söz konusu değildir. Diğer bir deyişle öz
kaynaklar firma için sürekli bir kaynak niteliği
taşırlar.
3. Öz kaynaklar firmanın olası zararlarına
karşı bir güvence işlevi gördüğünden; öz
sermaye artışı, işletmenin kredi itibarının
(değerliliğinin) yükselmesine ve dolayısıyla
borçlanma suretiyle ek kaynaklar sağlama
yeteneğinin artmasına neden olur.
4. Firmanın geleceği parlak görüldüğünde adi pay
senedi satışıyla kaynak sağlamak, tahvil satışı ve
borçlanma yoluyla kaynak sağlamadan daha elverişli
ve daha da çekicidir. Çünkü genellikle adi pay
senetleri, imtiyazlı senetler yada borçlanmaya
kıyasla daha fazla geliri (kâr payı ve değer
artışları biçiminde) getirirler ve aynı zamanda
senet sahiplerine enflasyona karşı daha iyi bir
güvence oluşturur yada koruyuculuk yaparlar. Çünkü
normal koşullarda enflasyon dönemlerinde adi pay
senetlerinin sağladığı kâr payı artışı
enflasyon oranının
üzerinde olur Bu ikinci nokta, en
azından Batılı gelişmiş ülkeler için geçerlidir.
Ülkemiz açısından tersi de doğru olabilir.
5. Ülkemizde öz kaynaklar ile finansman, bir takım yatırım
indirim, istisnaları ve yatırım teşvik
tedbirlerinden yararlanmayı olanaklı kılar).
Öz kaynaklarla finansmanın başlıca sakıncaları da şunlardır:
1. Yeni pay senedi çıkarılması yoluyla öz kaynakların arttırılması
işletmeye yeni ortakların girmesine yol açacak ve
böylece kontrol yetkisi ve yönteminin paylaşılmasına
neden olacaktır.
2. Yeni ortakların alınması, işletme gelirlerinin daha fazla
sayıda ortak arasında bölünmesine neden olacaktır.
Oysa borçlanma yoluna gidilseydi, yeni ve mevcut
ortaklar gelirlerden aynı miktarlarda pay
alacaklardı.
3. Yeni pay senedi çıkarılması, bunların satış giderleri
genellikle tahvil çıkarılması giderlerinden daha
fazladır.
4. Öz kaynaklarla fon sağlanmasının diğer bir
sakıncası da, ortaklara dağıtılan kâr payının vergi
açısından gider yazılamamasıdır. Bu, öz kaynakların
sağladığı yatırım indirimi üstünlüğünü ortadan
kaldıracak ve böylece ülkemizde olduğu gibi pay
senetleri ile finansmanın vergi yönünden
dezavantajı ağır basacaktır.
|