İŞLETME EKONOMİSİ VE YÖNETİMİ
Yukarıda da belirtildiği üzere endüstriyel bir
toplumda mal ve hizmet üretiminde bulunan binlerce
işletmenin faaliyetleri arasında koordinasyonu
sağlayacak öğe ekonomik örgüttür. Birçok işletmeden
oluşan bir bütünü veya kısaca ekonomik örgütü
inceleyen bilim dalı ekonomidir. Ekonomik örgütü
oluşturan işletmelerin incelenmesi ise, işletme
ekonomisi ve yönetimi kapsamına girer.
İşletme ekonomisi ve yönetimi; üretim, pazarlama,
finansman gibi işletmenin temel fonksiyonlarını
(işlevlerini) ve işletmenin kuruluşuna ilişkin
faaliyetleri kendisine konu edinen ya da ele alıp
inceleyen bir disiplindir. Işletmenin kuruluş
faaliyetleri, işletmenin kurulması düşüncesinin
ortaya atılmasından işletmenin fiziksel olarak
kuruluşunun tamamlanmasına kadar yürütülmesi gereken
çalışmaları kapsar. Kuruluş çalışmaları arasında
kurulacak işletme türünü belirlemeye yönelik ürün
satışları öngörümlenmesi, işletme kuruluş yeri ve
büyüklüğünün belirlenmesi, fizibilite raporlarının
hazırlanması, yatırım kararının alınması v.b.
faaliyetler sayılabilir. Kuruluş faaliyetleri ve
işletmenin temel işlevlerinin yürütülmesine ilişkin
tüm çaba ve çalışmalar "işletme içi faaliyetler"
olarak nitelendirilebilir. Diğer bir deyişle,
işletme içi faaliyetler, bir işletmenin kurulması
çalışmalarından işletmenin üretimine, üretilen
ürünlerin pazarlanmasına, işletmenin finansmanı ve
yönetimine kadar tüm uğraşları ve diğer yardımcı
faaliyetleri kapsar.
İşletme ekonomisi herşeyden önce işletme içi
faaliyetlerle uğraşmasına karşın, aynı zamanda
işletmenin (fabrikanın) kapısından çıkılıp piyasa
ile karşı karşıya gelmesinde karşılaşılan konularla
veya işletme dışı faaliyetlerle de uğraşır. Bu'
açıdan işletme ile piyasa arasındaki ilişkiyi
incelemede işletme ekonomisinin başlıca konularını;
işletmenin ekonomik çevresi kapsamına giren fiyat
hareketleri, piyasa ve tüketici konusunda yapılan
araştırmalar, para ve sermaye piyasaları,
işletmeleri doğrudan etkileyen ekonomik politikalar
oluşturur.
Yukarıda sözü edilen konular ve bunlara ilişkin
sorunların her birinin farklı nitelikte olması,
uzmanlaşmanın benimsendiği günümüzde, işletme bilimi
içinde yönetim ve organizasyon, işletme finansı,
üretim yönetimi, pazarlama ve personel yönetimi gibi
uzmanlık dallarının doğmasına neden olmuştur. Adı
geçen her bir uzmanlık dalına giren sorunun kuşkusuz
ekonomik yönü vardır. İşte işletme ekonomisi ve
yönetiminin görevi; farklı uzmanlık alanına giren
sorunların büyük ölçüde ekonomik açıdan
incelenmesini, değerlendirilmesini yaparak bu bilim
dallarını desteklemek ve onlarla işbirliği yaparak
daha sağlıklı çözümlerin bulunmasına yardım etmektir. Öte yandan, yukarıda belirtilen işletme
sorunlarından ilki olan işletmenin kurulmasında
karşılaşılan sorunların ağırlığı ekonomik
niteliktedir.
|