Vergi Kapasitesi ve Vergi Gayreti

Vergi kapasitesi ve vergi gayreti kavramları, vergilemenin sınırı ile vergilerin ekonomik ve sosyal bünye içindeki yeri ve etkilerini değerlendirme yönünden üzerinde durulması gereken kavramlardır. 

Vergi Kapasitesi

Vergi veya vergileme kapasitesi, bir ülkede kamusal hizmetlerin temel finansman aracı olarak başvurulacak vergilerin taban büyüklüğünü veya vergi potansiyelini ifade etmektedir. Burada konunun bir olması gereken bir de fiili veya mevcut durumu vardır. Çeşitli kriterler, veriler ve büyüklükler dikkate alınmak suretiyle ortaya çıkan vergileme gücü veya imkanı, potansiyel vergi kapasitesini vermekte; buna mukabil, belli yer ve zamandaki uygulama ile ulaşılan sonuç fiili kapasiteyi göstermektedir.

Vergileme kapasitesinin durumu, doğrudan doğruya herhangi bir yer ve zamanda vergilemeye konu veya taban teşkil edecek sayışa! büyüklüklere bağlı bulunmaktadır Genellikle gelişmiş ülkelerde vergileme kapasitesi büyük veya geniş; gelişmekte olan ülkelerde ise bir hayli dardır. 

Vergi Gayreti 

Vergi gayreti de vergileme kapasitesinin durumuna bağlı olarak ortaya çıkan bir vergi ödeme gücü demektir. Vergilemenin sınırını da tayın eden vergi kapasitesinin durumu tarih, kültür, ahlak, gelenek gibi moral değerlerle ekonomik ve sosyal diğer kriterlere göre mükelleflerin vergi ödeme güç ve isteklerini yani vergi gayretini ortaya çıkarmaktadır. 

Vergi kapasitesi, bir ülkedeki en az geçim seviyesinin gayri safi yurt hasılasıdır. Vergi kapasitesi, belli bir dönemdeki vergilenebilir ekonomik potansiyeli göstermektedir.

Fiili vergi gayreti, belli bir dönemde sağlanan fiili vergi hasılatının GSMH' ya oranıdır.

Vergi Gayreti = Fiili Vergi Gayreti (yada Fiili Vergi Oranı) A/ergi Kapasitesi Modelinden bulunacak Vergi Rasyosu. 

Vergi gayreti oranı ise o, ülkenin vergi kapasitesinin tümünü kullandığı, birden küçükse vergi kapasitesini bütünüyle kullanamadığı, birden büyükse kapasitesinin üstünde vergi gayreti olduğunu gösterir.