Türkiye Ekonomisi
Dünya Ekonomisi
Osmanlı Ekonomisi
Finansal Ekonomi
İşletme Ekonomisi
Hizmet Ekonomisi
Kalkınma Ekonomisi
Tarım Ekonomisi
Borsa ve Yatırım
Ekonomi Sözlüğü
Ekonomi Ders Notları
Ekonomi Düşünürleri
Genel Ekonomi Soruları
Özel İstatistik Arşivi
Özel İktisat Konuları
Açık Öğretim İktisat
Ekonomi Kurumları
Kamu Yönetimi
Kamu (Devlet) Maliyesi
Sigortacılık Konuları
Türkiye İktisat Tarihi
Yeraltı Ekonomisi
Kredi Kartı Piyasası
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Kredi Kartının Tarihsel Gelişimi, Bankalar Kredi Kartı 

Kart hamiline nakit ödeme yapmadan anlaşmalı üye işyerlerinden mal ve hizmet satın alma imkanı veren kredi kartının ilk uygulamasına 19. Yüzyılın sonlarında Amerika Birleşik Devletleri'nde başlanmıştır. 

Dünyada ilk kez turizm amaçlı olarak 1854 yılında Hotel Credit Letter Company adlı bir kuruluş kredi kartı çıkarmıştır. 

Modern anlamda kredi kartı ilk kez Birleşik Devletler'de yirminci yüzyılın başında çıkarılmıştır. 1914 yılında General Petroleum Corporation of California (şimdi Mobil Oil olarak anılmaktadır) çalışanlarına ve seçkin müşterilerine kart vermiştir. 1915 yılında birkaç otel, mağaza, telgraf şirketi ve demiryolları bozuk para ve jeton basarak müşterilerine bir aylık bir kredi imkanı verdiler. Tanınan bu kredi için herhangi bir provizyon alınmıyordu. Karşılıklı anlaşmalar bu kuruluşlar arasında yapıldı. Petrol şirketleri işlem hacimlerini artırmak için kredi kartı çıkarmaya teşebbüs ettiler.2 Western Union Bank'ın , çıkardığı bu kredi kartları belirli ölçüde kredi sağlama fonksiyonuna da sahip idi. Bunu takiben bazı büyük mağazalar ve benzin şirketleri müşterilerine tüm istasyonlardan petrol alma olanağı veren kartlar vermişlerdir. Belirtilen kart uygulamaları bugünkü anlamda bir kredi kartı niteliği arz etmemektedir. Bahsi geçen kartlar belirli bir bölge, belirli bir sektör ya da sadece belirli bir işlev ile sınırlı kalmıştır. 

1929 Büyük Dünya Bunalımı ile kredi kartlarına olan talep daralmış, İkinci Dünya Savaşı yıllarında ise A.B.D.'deki kullanımı yasalar tarafından kısıtlanmıştır. Kredi kartları pazarı, savaş sonrasında yeniden canlanmaya başlamış, 1950'de Diners Club tarafından verilen "seyahat ve eğlence kartı" ile kredi kartları ay sonunda ödemeyi sağlayan geciktirilmiş bir ödeme aracı haline dönüşmüştür. 

Günümüz terminolojisinde kullandığımız kredi kartının ortaya çıkışı çok ilginç bir olay ile başlamıştır.

1950 yılında A.B.D.' de Frank McNamara isimli bir avukat önemli bir müşterisini bir lokantaya yemeğe davet eder. Hesap geldiğinde yanında para olmadığını farkeden McNamara hayatının en utanç verici anlarından birini yaşar ve davetlisi olan müşterisine mahcup olmamak için kartvizitinin arkasını imzalamak suretiyle yemek bedelini öder. Bunun üzerine insanların böyle durumlarda yanlarında para olmadan ödeme yapabilecekleri bir ödeme aracı üzerine kafa yormaya başlar. Plastik bir kart ve kağıt üzerine atılacak bir imza ile bunun mümkün olduğunu gören McNamara, Diners Club Kredi Kartı'nı kurar. McNamara Diners Club Kredi Kartını birkaç arkadaşı ile birlikte seyahat ve yemeklerde hesabın ödenebilmesini sağlamak amacıyla çıkarmıştır. Kartın sloganı ise "dine and sign" (ye ve imzala) olup, Diners kelimesinin de buradan ortaya çıktığı anlaşılmaktadır. 

İlk çıkarıldığı zamanlarda sadece A.B.D.'de lokantalarda geçerli olan Diners Club Kredi kartı zaman içerisinde evrensel bir kart halini almış ve A.B.D. sınırlarını da aşarak Avrupa'ya taşınmıştır.

Diners Club kredi kartının piyasada kabul görmesi ve yoğun şekilde kullanılması üzerine A.B.D.'de bankalar da bu alanda faaliyet göstermeye başlamışlardır. 1958 yılında Bank of America; "Bank Americard" ve American Express Company ise "American Express" adları altında ilk uluslararası kartları çıkarmışlardır.

Kredi kartının A.B.D. hızlı ve kapsamlı bir şekilde yaygınlaşmasına karşın Avrupa'da 1960'lı yıllarda A.B.D.'deki kadar yoğun bir kullanım oranı gerçekleşmemiştir. Bunun nedeni ise diğer bir ödeme aracı olan çek sisteminin A.B.D.'de farklı bir şekilde uygulamaya tabi olmasıdır. Hatta kredi kartının A.B.D.'de doğmasının temel nedeni olarak çek sisteminin bu ülkede farklı bir yapıya sahip olmasına bağlayabiliriz. A.B.D.'de kredi kartının hızla yaygınlaşması çek sistemindeki farklılık ile açıklanmaktadır. 

Amerika Birleşik Devletleri'nde bankaların faaliyet alanı sadece belirli bir eyalet ile sınırlı olduğu için, müşterinin bir bankadan almış olduğu çekin başka bir yerde kabul görmesi güçtür. Değişik bir söyleyişle, çeki keşide eden hesabının bulunduğu bankanın merkezinden uzaklaştıkça, çekin ödeme aracı olarak benimsenmesi giderek olanaksızlaşmaktadır. A.B.D.'de çek sisteminin diğer bir farkı da çek keşide eden bir kişinin muhatap nezdinde çekin karşılığının bulunmasının zorunlu olmamasıdır. Çek ödeme için ibraz edildiği andan itibaren çek bedeli müşterinin hesabına borç kaydedilir ve tutara faiz işletilmeye başlanır. Kıta Avrupası'ndaki çek sistemi ülkemizde uygulanan sistem ile aynı olduğundan uzun yıllar çeke alternatif başka bir ödeme aracına ihtiyaç olmamıştır. 

Avrupa'da kredi kartı sistemi A.B.D.'de olduğu gibi hızlı bir gelişme göstermemiş, Fransa'da 1960'lı yıllarda "Card Blanche" çıkarılmış, uygulama ise 1970'lerden sonra yaygınlaştırılmıştır. Kredi kartı öncülerinden Bank of America 1965 yılında mavi/beyaz/altın şansı renklerden oluşan "Bank Americard"ı çıkarmaları için bankalara lisans vermeye başlamıştır. (Banka Kredi Kartı) 

16 Ağustos 1966'da California'da bir grup banka ICA (International Card Association) adı altında biraraya gelmişler ve 1969'da Master Charge adını kullanmaya başlayarak içice geçmiş iki yuvarlağı logo olarak benimsemişlerdir. Bugünkü MasterCard adına 1979 yılında geçilmiştir.

MasterCard kredi kartı sisteminin Avrupa 'daki örgütü Europay International S.A.'dır. Europay 1992 yılında Eurocard International ve Eurocheque International'in birleşmesiyle kurulmuştur. Daha önce MasterCard ve EuroCard olarak çıkarılan kredi kartları bugün ülkemizde MasterCard olarak anılmaktadır. 

Kredi kartı sisteminde meydana gelen uluslar arası büyüme sonucunda, 1974 yılında International Bank Americard "BANCO" kurulmuştur. Bank Americard'm adı 1977 yılında VISA olarak değiştirilmiş, daha sonra National Americard Incorporated "VISA USA" olmuş, BANCO VISA ise "VISA INTERNATIONAL" a dönüşmüştür. 

1970'li yılların sonlarında tüm dünyada kredi kartı yaygın bir ödeme aracı olarak kabul görmüştür. Diğer Avrupa ülkelerinin aksine Almanya'da kredi kartı konusunda çekingen davranılmış, bazı kurum ve kuruluşlar kredi kartının aleyhinde görüş açıklamışlardır. Almanya'da kredi kartının geç kabul edilmesinin sebebi geniş ölçüde kabul gören bir araç olarak garantili çeklerin tercih edilmesidir.

İngiltere'de ilk kredi kartını bu ülke bankalarından olan Barclays Bank ihraç etmiştir. Günümüz dünyasında kredi kartı öylesine yaygın bir kullanıma ulaşmıştır ki, kart sayısı 1 Milyar adedi aşmıştır. Dünya çapında çok sayıda kredi kartı kurumu faaliyet göstermektedir. Kredi kartları uluslararası düzeyde en yaygın kullanılan kart kuruluşları VISA, MASTERCARD, AMEX, JCB ve DINERS CLUB'tır. 

 

 

Anasayfa - İktisat - Makale - Ekonomi - Borsa - İstatistik - Türkiye Ekonomisi - Ekonomi Sözlüğü

Since 2005