Kredi Kartlarının Yararları
Kart Hamili Yönünden
Saygınlık
Kredi kartı sahibi olmak başlı başına kişi açısından
prestij kaynağıdır. Bankalar her kredi kartı talep
eden müşteriye kredi kartı vermemektedirler. Kart
taşımak özellikle Batı toplumlarında kart hamili
açısından bir güven unsuru sayılmaktadır. Kredi
kartı taşıyan kart sahibi yanında para olmadığı için
ödeme güçlüğü çeken bir kişi olarak değil de,
kredibilitesi olan bir şahıs olarak görülmektedir.
Kredi kartı ile mal ve hizmet satan işyerleri, malın
kalitesi konusunda tereddüt bırakmamaktadırlar.
Burada şu anlam çıkmamalıdır. Kredi kartı kabul eden
işyerinin sattığı malların kalitesini gerek issuer
gerekse acquirer bankalar garanti etmemektedirler.
Ancak bilinen bir gerçek var ki, üye işyeri
anlaşmaları yapan bankalar işletmeyi mutlaka belirli
bir incelemeden geçirirler ve rastgele her yere
kredi kartı kabul etme olanağı tanımazlar.
Kredi kartı hamili yanında parası olmasa da her
türlü ihtiyacını karşılama imkanının kendisinde
olduğu duygusu ile devamlı şekilde güven içerisinde
bulunacaktır. Kısacası kredi kartı; saygınlık,
güven, itibar ve prestij sağlayan etkili bir mal ve
hizmet satın alma aracıdır.
Nakit Taşıma Külfetinden Kurtulma
Kredi kartı, kart sahibini cebinde para taşıma
külfetinden kurtarmaktadır. Kartlı sistemin
geliştiği ülkelerde işyerlerinin tamamına yakını
kredi kartını kabul ettiklerinden kredi kartı
hamillerinin nakit taşımalarına gerek
bulunmamaktadır.
1970'li yıllarda teknoloji çeksiz ve aynı zamanda
nakitsiz bir toplumu getirmiştir. Nakit en az arzu
edilen ödeme sistemi olmaktadır. Para
kirlenmektedir. Parayı işlemek emek
yoğun ve pahalı bir süreci
gerektirmektedir. Para aynı zamanda renkli fotokopi
çağında kolay ve basit şekilde sahtekarlığa da uygun
bir ödeme aracıdır. Paranın çalınmadan muhafazası
gerekmektedir. Genellikle çalındıktan sonra
bulunması mümkün değildir. Çünkü herkeste aynı
kupürde çok sayıda para bulunmaktadır. Kart hamili
yönünden bakıldığında nakit kullanımı olumsuz bir
etki yaratmaktadır. Yani, parayı bankadan alıp,
cepte bulundurmanın bir fırsat maliyeti vardır.
Çünkü para bankada iken az da olsa bir faiz getirişi
sağlamaktadır. Cepte bulunduğunda ise hem bu
getiriden mahrum kalınmakta hem de çalınma tehlikesi
söz konusu olabilmektedir.
Kredi kartı sahibi herhangi bir tasarruf yapmadan
yani parası olmasa dahi mal ve hizmetleri daha
kolayca alabilmektedir. Kredi kartı kişinin çok
fazla nakit taşıma ihtiyacını sınırlamaktadır. Kart
aynı zamanda çeke göre daha çok kullanılışlı olup
çekteki gibi sadece örneğin 50 Sterlin gibi bir
garanti ile de sınırlı bulunmamaktadır. Kredi kartı
her kişinin şahsına özgü bir limitle
kullanılmaktadır. Kart çek yerine kullanıldığında
bankaya herhangi bir masraf ödenmemesi nedeniyle
daha ucuzdur.
Parasını kaybeden, çaldıran veya elinden zorla alman
kişi iptal davası açamaz, kıymetli evrakın iptaline
ilişkin hükümler uyarınca, parasını kaybeden kişinin
buna kavuşması istisnalar dışında mümkün değil.
Halbuki kredi kartı kaybedilse bile çok ufak bir iki
önlemle yenisini çıkarmak mümkün. Örneğin, kredi
kartı kuruluşları kartın kaybolması halinde
rizikodan korunmayı da garanti ederler.
Özet olarak kredi kartı, taşınmasının kolay olması,
kart hamilinin para taşımasına gerek bırakmaması ve
para taşımanın getirdiği muhtemel tehlikelerden kart
sahibini koruduğu için fevkalade faydalı bir ödeme
ve kredi aracıdır. Özellikle Amerika'da bir kişinin
saygınlığının cebinde taşıdığı kredi kartlarının
sayısı ile orantılı olduğu bilinmektedir.
Faizsiz Kredi imkanı
Kredi kartı ile kartın geçerli olduğu tüm
işyerlerinden vade farkı ödemeksizin mal ve hizmet
alımı yapılmaktadır. Kredi kartı ibraz edilmesi
durumunda müşteriden ilave bir ücret ya da komisyon
alınması söz konusu değildir.
Kart sahibi, harcama yaptığı tarih ile kredi kartı
borcunu ödediği son ödeme gününe kadar geçen gün
sayısı kadar faizsiz kredi olanağından yararlanır.27
Bankalar belirli bir ekstre döneminde yapılan
alışverişler için kart müşterisinden ödemesini
zamanında yaptığı müddetçe herhangi bir komisyon ya
da masraf almamaktadır. Örneğin bir bankada hesap
kesim tarihi her ayın 10'u, son ödeme tarihi ise
23'ü olsun. Kart hamili ayın l'inde yaptığı
harcamayı 23 gün sonra, 7'sinde yaptığı harcamayı 16
gün sonra, 11'inde yaptığı harcamayı ise 42 gün
sonra ödeyecektir. Hiçbir ödeme aracında bu şekilde
faizsiz kredi olanağı bulunmamaktadır. Burada şunu
da hatırlatalım ki, bu imkan yalnızca harcamalar
içindir. Şubelerden, ATM'lerden ya da yurt dışından
çekilen nakitlerle casinolarda yapılan işlemler ve
bazı petrol istasyonlarındaki petrol alımları ilave
masraflara tabi bulunmaktadır.
Kredi kartıyla alışveriş imkanı, tüketicinin ödeme
yönünden valör kazanmasına neden olmakta, yapılan
alışverişin ödemesi harcamadan sonra bazı bankalarda
ay, hatta 40 güne kadar yükselebilmekte, böylece,
nakit yerine kredi kartı kullanılmak suretiyle
eldeki nakit para, ödeme gününe kadar
değerlendirilebilmektedir.
Kredi kartı ödemelerinin 15-30 gün sonra yapılması,
yüksek enflasyon nedeniyle yapılan alışverişi daha
çekici hale getirdiği gibi alışveriş daha ucuza da
mal olmaktadır.
Alternatif Araçlara Göre Basit ve Kolay Kullanım
Kredi kartı, bir diğer ödeme aracı olan çeke göre
daha basit ve kolay bir kullanım olanağı
vermektedir. Kredi kartı ile yapılan ödeme çek ile
yapılan ödeme sistemine göre daha güvenli, pratik ve
hızlıdır.
Kredi kartı kullanmanın çeke oranla bir önemli
yararı şurada karşımıza çıkıyor. Çekle ödeme
yapmanın yaratacağı muhtemel sakıncalardan ya da
sınırlandırmalardan kart hamili kurtuluyor. 3167
Sayılı Yasanın çıkmasından önce şunu savunmuştum.
Bankalar çok tanımadığı çek kullanıcılarına mümkün
mertebe az yapraklı çek vermelidirler ve böylece
sorumluluğunu hiç olmazsa sınırlandırmalıdırlar.
Benim yanımda bir ihtimal 25 yapraklı bir çek
karnesi olsa bile, takdir edersiniz ki bu çek
karnesini kullanma olanağım 25 kere ile sınırlıdır.
Halbuki, kredi kartında böyle bir sınır söz konusu
değil. Ben belirli limitler içinde kalmak koşuluyla
kredi kartımı istediğim kadar kullanabilirim. Hamil
bakımından şöyle bir sakınca daha var, eğer
karşılıksız çek yazarsam bunun hem hukuki, hem cezai
yaptırımları var, halbuki kredi kartı ödemesini
zamanında yerine getirmezsem kesinlikle cezai bir
yaptırıma uğramam söz konusu değil. Olsa olsa
hakkımda takip yapılabilir ya da sözleşmede
öngörülen ağırlaştırılmış cezai faiz alınabilir.
Belki çok ciddi bir yarar değil ama, çek
yapraklarını her zaman hamil doldurur, halbuki kredi
kartı ile bütün yazışma ya da doldurma işlemlerini
üye işyeri yapar. Demek ki kalemden de tasarruf
etmek söz konusudur.
Çek karnesi taşımak kredi kartına göre daha az
sayıda işlem yapma olanağı vermesi yanında fiziksel
olarak daha çok yer kaplamakta, kirlenmekte, çabuk
deforme olmakta ve kaybolma ve çalınma durumunda
uzun bir bürokratik ve hukuki süreç ile iptali söz
konusu olmaktadır. Kredi kartını kaybettiğiniz anda
bir telefon sizi kurtarmaya yetecektir.
Yurtdışında Kullanım
Uluslar arası nitelikli kredi kartları rahatlıkla
ülke dışında da kullanılabilmektedirler. Kredi kartı
bu açıdan bakıldığında nakitten daha avantajlı bir
konuma gelmektedir. Yurtdışına yerel para ya da
ilgili ülke parası
götürme, paranın bilmediğiniz bir ülkede ilgili ülke
parasına çevrilmesi, yabancı döviz alırken zarara
uğrama tedirginliği kredi kartında bulunmamaktadır.
Ülke dışına çıkarken yanınıza hiç nakit almasanız
dahi kredi kartı gittiğiniz yabancı ülkede gerek
alışverişlerde gerekse nakit çekimlerde büyük
kolaylık sunar. Sisteme üye bankaların ATM'leri 24
saat hizmet verir.
Kredi kartının yurt dışında kullanılması durumunda
borcun geri ödenmesi bazı bankalarda sadece TL,
bazılarında ise hem TL hem de USD cinsinden ödenmesi
söz konusudur. Paranın yurtdışında harcanıp geri
dönüldüğünde ödenmesi kart hamili için büyük
kolaylıktır. Ancak kart hamili yurtdışında yaptığı
harcamaya ilişkin borcunu TL olarak öderse bankanın
uyguladığı kurun özelliğine göre ödenecek tutar
belirlenmektedir. Yurtdışı işlemlerde hesaplaşma USD
üzerinden yapıldığı için ABD dışında yapılan
alışverişlerde çapraz kurlardan dolayı kart
hamilleri için ilave maliyet sözkonusu olabilmekte
ve müşteri harcamalarını sağlıklı olarak kontrol
edememektedir.
Kredi kartlarının yurtdışında kullanımı konusunda
ülke riski de önemli bir konu olarak karşımıza
çıkmaktadır. Uluslararası kart kuruluşları evrensel
geçerliliği olan kartları ülke riski çok yüksek ya
da adı teröre karışmış ülkelere
pazarlamamaktadırlar. Daha önce kart verilmiş fakat
sonradan ülke riski yükselmiş memleketlere ait
kartlar bazı alışveriş yerlerinde kabul edilmemekte,
borcun karşı ülkeden tahsil endişesi sözkonusu
olabilmektedir. Örneğin son global krizde Rusya
bankalarına ait kartların bazı ülkelerde kabul
edilmediği haberleri gazetelere konu olmuş, ancak
kart kuruluşları (Visa, MasterCard) daha sonra bu
endişelere mahal verilmemesi gerektiğini ve riskin
kart kuruluşunda olacağını açıklamışlardır.
Acil Durumlarda Kullanım
Kişiler her zaman yeteri kadar para
taşımayabilirler. Hatta sabit geliri olan kişiler
gelirlerini ayın son gününe kadar tüketebilmekte
maaş alacakları günü sabırsızlıkla beklemektedirler.
Kredi kartı bu şekildeki müşteriler için oldukça
çekici bir ödeme ve kredi aracıdır.
Kredi kartları acil durumlarda (ani hastalık, kaza,
felaket ve ölüm gibi) kart hamilinin yardımına
koşmaktadır. Kişinin acil olay durumunda cebinde ya
da kasasında parası yoksa (örneğin gece vakti
ani hastalık durumunda)
tanıdıklarından borç alması, bankadan kredi alması
imkanı bulunmamakta ya da çok zor olmaktadır.
Kişinin kredi kartının bulunması durumunda yanında
hiç para olmadan da hastanede muayene olabilir,
nöbetçi eczaneden ilaç alabilir ve yetişmesi gereken
bir yer varsa kartı ile bilet alarak istediği yere
gidebilir. Şayet bazı yerlerde kart kabul eden bir
yer bulunmaması ihtimali varsa 24 saat hizmet veren
ATM'lerden nakit para çekebilir ve eline para
geçtiği anda kullandığı gün sayısı kadar faiz
ödeyerek borçtan kurtulabilir.
Aile bireyleri için bir asıl karta ek olarak ek kart
çıkarma imkanı da bulunduğundan asıl kart hamilinin
bulunmadığı hallerde ek kart ile yukanda sözünü
ettiğimiz durumlarda rahatlıkla işlem
yapılabilmektedir.
Sadece kişiler için değil, şirketler için de acil
durumlarda kredi kartları büyük öem taşımaktadır.
Çünkü bankalar kişilere verilen kartların yanında
business kart adı altında şirket kartları da
vermektedirler. Bu kartlara da ek kart
verilebilmekte, şirket temsilcileri ve çalışanları
bu kart ile şirket adma harcama yapabilmektedirler.
Bu tür kartlar şirket harcamalarını denetlemeye ve
harcamaların tek kalemde toplanmasına neden olmakta
şirketler için büyük kolaylıklar sunmaktadır.
Nakit Kredi Olanağı
Kredi kartı sahipleri şayet bankaları kendilerine
nakit çekme olanağı vermişse gerek kartı veren
bankaların şubelerinden, gerek kart kabul etmeye
yetkili tüm bankaların şubelerinden gerekse 24 saat
hizmet veren ATM'lerden ihtiyaç durumunda nakit
avans çekebilirler. Yurt dışında tüm ATM'lerden kart
hamilleri nakit para çekebilirken ülkemizde sadece
kartı veren bankanın ATM'lerinden ya da bu bankanın
anlaştığı diğer banka ATM'lerinden kredi
çekilebilmektedirler.
Kredi kartı hamilleri banka ve ATM'lerin yanı sıra
bankaların anlaşma yaptıkları bazı özel
işyerlerinden de (döviz büfesi, benzin istasyonu,
otel gibi) nakit avans çekebilmektedirler.
Bankaların Sunduğu Promosyonlardan
Yararlanma
Bazı bankalar müşteri sadakatini sağlamak, daha çok
müşteri elde etmek ya da mevcut kart hamillerinin
kendi bankalarının kartlarını daha fazla
kullanımlarını sağlamak için çeşitli promosyonlar
yapmaktadırlar. Kart hamilleri kredi kartına sahip
olmaları ya da bu kartla harcama yapmaları halinde
bu tür promosyonlardan yararlanma imkanına sahip
olmaktadırlar.
Banka kartları satıcıların da müşteri bağımlılığı
uygulamaları geliştirmelerine neden olmaktadır. Kart
çıkaran kuruluşların müşterilerden faiz geliri elde
etmeleri nedeniyle, bu kuruluşlar bazı üye
işyerlerine müşterilerin alışverişlerini daha düşük
fiyattan yapabilecekleri teklifler sunmaktadırlar.
Satıcı primli fiyatta Amex kartı tercih etmektedir.
Çünkü bu tür kart hamilleri genellikle işyerleri
için çok alışveriş yapmaları nedeniyle oldukça
karlıdırlar.30 Tüm uluslararası kart
kuruluşları kendi kartlarının daha fazla
kullanılmasını sağlayabilmek ve kart sayılarını
artırabilmek için bazı müşteri sadakat programlan
uygulamaktadırlar. Örneğin Mastercard 1998 yılında
en çok kartlı alışveriş yapan kart sahiplerini Dünya
Kupasına göndermiştir. Visa ise, "Turkey Welcomes
Visa" ve aynı içerikli diğer ülkelerde yapılan
programlar ile kart hamillerine çeşitli ülkelerde
tatil ve işyerlerinde indirim imkanı sağlamıştır. Bu
tür programlar oldukça etkili olmakta ve loyalty
uygulamaları kredi kartı sektöründeki tüm taraflara
fayda sağlamaktadır.
Bankalar müşterilerine harcama tutarlarına bağlı
olarak belirli puanlar vererek ödül, armağan ya da
hediye ismi altında bir kısım mal ve hizmetler
vermektedirler. Yine özellikle yurtdışında belirli
harcama tutarına ulaşan kart hamillerinden yıllık
kart ücreti alınmamakta, belirli harcama tutarına ya
da sayısına ulaşan kart hamillerine çekilişle ya da
doğrudan hediyeler verilmektedir. Ayrıca, bazı
bankalar işyerleri ile özel anlaşmalar yaparak kart
hamillerine indirimler sağlamaktadırlar.
Bazı kredi kartları, hamillerine özel hizmetler
vermektedirler. Yurt dışma giderken hava alanlarında
ayrıcalıklı yerlerde oturmak, kolay ve ucuz otel ve
araba kiralama yapılması, ücretsiz haberleşme
araçlarından yararlanma,
bavulun uçağın daha özel ve yıpranmayacak bir
yerinde uçması gibi olanaklar bazı kart hamillerine
verilmektedir.
Diğer Bankacılık İşlemlerinde Kolaylık
Kredi kartına sahip olan bir banka kart müşterisi
kişi ile bankaya ilk kez gelen bir kişiye
bankalar genellikle aynı şekilde
davranmamaktadırlar. Yukarıda sözünü ettiğimiz gibi
karta sahip olmak müşteri için bir itibardır. Nasıl
ki harcama yapmaya gittiği bir yerde kendini
ayrıcalıklı hissediyorsa kendisine kartı veren
bankada kendisine daha ayrıcalıklı davranılacaktır.
Kişinin aylık fatura ödemeleri, mevduat, bireysel
kredi ihtiyaçları, kiralık kasa, sigorta hizmeti
gibi daha birçok bankacılık hizmetlerinden
yararlanma imkanı mevcuttur.
Sigorta
Günümüzde birçok banka kredi kartı hamilleri için
çeşitli sigorta hizmetleri sunmaktadır. Genellikle
tüm bankalar kart hamillerine kayıp çalıntı kart
sigortası yapmaktadır. Birçok bankada bu sigorta,
bildirim anından itibaren başlamakta bazı bankalarda
ise daha önceki bir saatten başlayabilmektedir.
Bazı bankalar kart hamillerine seyahat, kaza,
hastalık, alınan eşyanın çalınması, eşyanın
kırılması ya da bozulması, bagaj sigortası gibi çok
çeşitli alanlarda sigorta hizmeti sunmaktadırlar.
Kredi kartı ayrıca kart hamiline nakit idaresi ve
harcama konulannda kontrol imkanı tanımaktadır. Kişi
bankasının kendisine göndermiş olduğu hesap bildirim
cetvelini alarak bir aylık harcamalarının toplamını
görmekte ve bu anlamıyla kişiye bütçeleme olanağı
yaratılmaktadır.
Üye İşyeri Yönünden
Kredi kartlarının kredi kartını alışveriş
işlemlerinde kabul eden üye işyerleri (Imprinter ya
da POS cihazı işyerinde bulunan) açısından da bazı
yararları bulunmaktadır.
Bir işyeri, kredi kartını kabul etmek suretiyle,
kredi kartı kullanan müşterileri burada kredi kartı
geçmiyor diyerek mağdur etmemekte ve kredi kartı
kullanan büyük bir potansiyelin kendisinden
alışveriş yapmasını sağlamaktadır.
Kredi kartının üye işyeri bakımından harcama
eğilimini artırdığı da söylenebilir. Üye işyerine
tabii en önemli avantajı şu, eğer taksitle mal
satması söz konusu olsaydı bu üye işyerinin parayı
mutlaka tarafların kararlaştırdıkları . belirli
dönemlerin sonunda tahsil edebilecekti. İlgili
taksit vadelerinde. Halbuki kredi kartını eğer üç
taraflı gerçek kredi kartı sistemini benimsemişse bu
üye işyeri kredi kartını çıkaran kurumdan hemen
parasını alır- hiç kuşkusuz komisyon, ücreti
düştükten sonra. Üye işyeri müşterisinin ödeme
gücüyle kesinlikle ilgilenmez. O sadece kartın
geçerli olmasıyla ve halen yürürlükte olmasıyla
ilgilenir ve başka bir risk taşımaz.
Üye işyeri kredi kartını kabul etmekle hem müşteri
sayısını artırmakta hem de mevcut iş hacmini
artırmaktadır. Kart hamili, yanında para olmasa dahi
kredi kartı ile ödeme yapma imkanına sahip
olduğundan kredi kartı geçen işyerlerinden alışveriş
yapmayı tercih etmektedir. Müşteri cebinde para
olmadan ya da yanında yeteri kadar parası yoksa
alışveriş merkezlerinde özellikle büyük marketlerde
dolaşırken ihtiyaçlarını hatırlamakta bazen ihtiyacı
olmayan mal ve hizmetleri dahi alabilmektedir. Şayet
parası olmasaydı ilgili mal ve hizmeti ya hiç
almayacak ya da daha sonra alacaktı. Kredi kartı üye
işyerine bu özelliklerinden dolayı cirosunu
artırmasına neden olmaktadır. Ayrıca kredi kartı ile
harcama yapanların harcama eğilimlerinin çek ve
nakitle harcama yapanlara göre daha yüksek olduğu
tespit edilmiştir.
Perakende satış yapan işyerlerinden alışveriş yapan
çalışan kesim; ücret ve maaşlarını ay başlarında
aldığından özellikle ayın ikinci yarısında satış
cirosunda bir azalma görülmesi ihtimali söz
konusudur. Bu nedenle kredi kartı sisteminde üye
işyeri piyasa koşullarının getireceği bazı
kısıtlamalardan kurtulabilmekte ve istikrarlı bir
talebi diğer koşullar veriyken koruyabilmektedir. Bu
şekildeki bir müşteri portföyü işyerinin nakit
akışının düzenli olmasına ve stok kontrolünü doğru
takip etmesine neden olmaktadır.
Üye işyeri, satış hacminin büyük çoğunluğunu kredi
kartı ile yaptığından kredi kartı ile yapılan
satışların bedeli işlemi takip eden gün, şayet
komisyon yerine belli gün hesapta bloke para tutmak
şeklinde çalışıyorsa bu sürenin bittiği gün para
cari hesabına geçmektedir. Bu nedenle işyerinde
parayı muhafaza etme ve çalınma riski ortadan
kalkmış olmakta, ayrıca bankada bulunan para
değerlendirilmektedir. Özellikle banka şubelerinin
kapalı olduğu saatlerde nakit çalışan işyerleri
paralarını saklamak için çeşitli tedbirlere
başvurmaktadırlar. Halbuki kredi kartı bu açıdan hem
rahat, hem verimli ve hem de çağdaş bir ödeme aracı
olmaktadır.
Günümüzde artan bir şekilde mağazalar ve diğer
işyerleri EFTPOS (Electronic funds transfer at the
point of sale) adı verilen teçhizatı
kullanmaktadırlar. Manyetik bantlı kart bu cihazın
okuma ünitesinden geçirilmekte ve işlem nakit
işlemlere göre daha hızlı gerçekleşmektedir. EFTPOS
sistemi POS cihazları gibi işlemlerin hızlı
yapılmasını sağlamaktadır. Yani kart kabul edene
banka elektronik ortamdan kart geçer geçmez satış
bilgilerini kartı çıkaran bankaya ulaştırmaktadır.
Üye işyeri nakit sayma, sahte, eski para külfetinden
kurtulmuş olmakta, daha hızlı ve rahat işlem
yapmaktadır.
Kredi kartı sistemi , vadeli satış yollarını tıkayan
bir alternatif olarak şüpheli alacakları ortadan
kaldırarak firmayı rahatlatmaktadır. Kredi kartıyla
alışverişin yabancı (turistler) müşterileri de
kapsaması nedeniyle üye firmanın iş hacminde artış
olmaktadır. Kredi kartı şirketlerinin yaptığı
tanıtım ve reklamlar, o kredi kartını kabul eden
işyerlerine dolaylı olarak fayda sağlamaktadır.
Kredi kartının üye firmalara sağladığı faydalardan
biri de, yapılan satış kayıtlarının
muhasebeleştirilmeye çok elverişli olmasıdır.
İşyerlerinin kredi kartlarını kabul etmelerindeki en
önemli nedenler; satış hacimlerini artırmaları,
kredi kartını kullanmayan rakip işyerlerine karşı
avantaj elde etmeleri ve ödemelerin garanti altına
alınmasıdır. Kart kuruluşu veya banka tarafından
bildirilen formaliteler üye firma tarafından yerine
getirildiği takdirde mal ve hizmetlerin bedelinin
ödeneceği kredi kartını çıkaran banka veya kuruluş
tarafından garanti edilmiştir. Kredi kartları
sermayenin devir hızını yükseltebilir veya kredi
olanağı yaratarak firmaya
rekabet ortamında avantaj sağlar. Ayrıca, üye işyeri
çalıştığı banka ile diğer bankacılık işlemlerini
kolayca yapabilme olanağına kavuşmaktadır.
Kredi Kartını Çıkaran Kurum Yönünden
Kredi kartı bunu çıkaran kuruma faydalı olmamış olsa
kart hizmeti vermesinin bir anlamı kalmazdı. Bir
banka ya da kurum açısından kredi kartı çıkarmanın
temel amacı elbette ki bu işlemlerden kar elde
etmektir. Söz konusu kar doğrudan ya da dolaylı
şekillerde olabilmektedir.
Kredi kartı çıkarıp müşterilerine bu kartları
pazarlayan bankalar başlangıçta büyük miktarlarda
sabit sermaye yatırımı yapmaktadırlar. Zira kart
basım makineleri, hesap ekstre makineleri ve büyük
yazıcılar için önemli tutarlarda yatırım
yapılmaktadır. Kredi kartı ihraç eden ya da
kuruluşlar, müşterilerinden aşağıda belirtilen
ücret, komisyon ve faizleri almaktadırlar;
-Müşteriye ilk kez kart verilirken kart ücreti,
ayrıca her yenilemede kart yenileme ücreti,
-Başka bankalara ait kart cihazlarında yapılan
işlemler üzerinden takas komisyonu,
-Kendi bankasının kurduğu kredi kartı makineleri
için işyerinden üye işyeri komisyonu ya da belli gün
sayısında gün hesapta para tutma,
-Son ödeme tarihinde borcun yatırılmayan kısmı kadar
hesap kesim tarihi ya da harcama tarihinden itibaren
gecikme faizi,
-Geç yatırma ücreti,
-Limit aşım ücreti,
-Nakit çekimlerde nakit avans komisyonu,
-Nakit çekim gününden geri ödeme gününe kadar faiz
geliri,
-Kart hamilinin son ödeme tarihinden önce para
yatırması yada hesabında fazladan para bulundurması
durumunda vadesiz mevduat getirişi,
-Casino komisyonu
adı altında alman ücret, komisyon ve faiz
gelirleridir.
Kredi kartı çıkaran bankaların atıl fonlarının
önemli bir getiri üzerinden plase edilmesine ilave
olarak, az sayıda büyük tutarla plasman yapmanın
riskine karşılık çok sayıda kredi kartı hamiline
riskin dağıtılması imkanı hasıl olmaktadır. Ayrıca,
ödemelerde temerrüde düşen müşterilerden alınan
temerrüt faizi de diğer gelir kalemlerinden birini
oluşturmaktadır.
Kredi kartı müşterileri diğer tüm bankacılık
işlemlerini de kartı aldığı banka ile yapacağından
kart veren bankanın bu işlemlerden de verim elde
edeceği muhakkaktır.
Kredi Kartını Kabul Eden Banka Yönünden
Kredi kartı sisteminde kredi kartını veren banka ile
kredi kartım kabul eden yani işyerlerine POS ya da
imprinter cihazı veren banka genellikle aynı banka
değildir. Bu nedenle sistemde çoğu zaman iki banka
olduğu unutulmamalıdır.
Kredi kartı kabul etmesi için işyeri ile üye işyeri
sözleşmesi yapan banka söz konusu işyerinden yapılan
işlemler üzerinden bir üye işyeri komisyonu almakta
ya da komisyona karşılık anlaşılan gün sayısı kadar
bu tutarları bloke hesapta kullanılmaz şekilde
tutmasını istemektedir. Kart kabul eden bankanın en
temel geliri bu komisyon ya da blokede tutulan gün
sayısıdır.
Kredi kartı ile yapılan günlük satışlar günün belli
saatinde gün sonu işlemine tabi tutulmakta toplam
tutar bir sonraki işgünü işyerinin bankadaki
hesabına alacak geçmektedir. Hesaba geçen bu parayı
işyeri hemen çekebileceği gibi ihtiyacı olduğu güne
kadar aynı hesapta tutmaktadır. Bu
şekilde tutulan paralar da banka için ilave gelir
kaynağı olmaktadır. Birçok işyeri hesaplarını çok
sayıda değişik bankada tutmak yerine tek banka
şubesi ile çalışmayı tercih ettiklerinden, kredi
kartı ile çalışılan bankaya diğer işlemler de
kanalize edilmektedir.
Kredi Kartı Kurumları Yönünden
Kredi kartlarını organize eden dünyada başlıca beş
kurum bulunmaktadır. Bunlar Visa, MasterCard, Amex,
Diners Club ve JCB isimli kuruluşlar olup, bu
kuruluşlara ait dünyada 1 Milyar adedin üzerinde
kart bulunmaktadır. Kredi kartı sayısının artması bu
kuruluşlara prestij sağlamakta, özellikle yurtdışı
işlemlerden bu kuruluşlara işlem başına komisyon
ödenmektedir.
Bu kuruluşlar bankalara kredi kartı sistemini
kurarken ya da sistemin devamı sırasında verdikleri
hizmetler nedeniyle ücret ve komisyon adı altında
gelirler elde etmektedirler.
|