Osmanlı Devleti Döneminde Bankacılık 

Osmanlı İmparatorluğu’nda bankacılığın 1856 yılında kurulan Osmanlı Bankası ile başladığı yaygın olarak kabul edilen bir görüştür. Osmanlı Bankası’nı İmparatorlukta faaliyet göstermiş diğer yabancı bankalardan ayıran en önemli özellik, bankaya 1863 Anlaşması ile para basma ayrıcalığının tanınmış olmasıdır. Bu bankaya devlet bütçesini denetleme yetkisi verilmiştir. Tüm bunların karşılığında banka hükümete teminat karşılığı kısa vadeli avans vermekle yükümlü tutulmuştur. 1863 yılında, çiftçilere uygun koşullarda tarımsal kredi verilmesi amacıyla Memleket Sandıkları kurulmuştur, 1888 yılında tarımsal kredilendirmeyi devlet denetimine alacak olan Ziraat Bankası, ilk devlet bankası sıfatıyla kurulmuştur. (Özdemir, 2003: 871) 

Osmanlı İmparatorluğu’nun, Batı ülkelerinin XVIII ve XIX. yüzyıllarda gerçekleştirdikleri Sanayi Devrimi’ni gerçekleştirememesi, hatta İmparatorluk’ un son dönemlerinde sanayi ve ticari yaşamdaki duraklama, ekonominin dışa açık, dışa borçlu, dışa bağımlı hale gelmesi, bankacılığın oluşması, gelişmesi ve yapısı üzerinde etkilerini göstermiştir. 1847’den Cumhuriyet’in ilan edildiği 1923 yılına kadar geçen süre içinde, para ve kredi piyasasında etkili olan bankalar, daha çok yabancı sermaye tarafından veya yabancı iştiraki ile kurulmuş olanlardır (Akgüç, 2007: 7). 

Yabancı bankaların Türkiye’deki faaliyetleri Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinden bu yana, farklı yoğunluklarda da olsa her zaman mevcudiyetini korumuştur. Türkiye’deki yabancı sermayeli bankalar uzunca bir dönem, hem sayıca hem de faaliyet alanları bakımından dar bir çerçevenin içinde kalmışlardır. Çok uluslu bankaların gözü esasında uzun süredir Türk bankalarının üzerinde olmakla birlikte daha önceki dönemlerde bu tür girişler için koşullar ve dolayısıyla zamanlama uygun değilken koşulların daha uygun hale geldiği bir döneme girilmesiyle uzun zamandır sürdürülen “izleme” aşamasından “girişim” aşamasına geçilmiştir (Akçaoğlu, 2005,1). 

Osmanlı İmparatorluğu’nda şube açarak faaliyet gösteren yabancı bankalar; Fransız kökenli Credit Lyonnais ve Banque Française Des Pays Orient; Almanya kökenli Deutsche Palestina Bank, Deutsche Orient Bank, Deutsche Bank; İngiliz kökenli British Oriental Bank, Anglo-Palestina Company, Ioninian Bank Ltd.; İtalya kökenli Societa Commerciale d’Oriente, Banco Di Roma, Banca Commerciale İtaliana; Yunanistan kökenli Atina Bankası ve Şark Bankası; ABD kökenli Guarantee Trust Co. Of New York ve American Exprees Co.; Avusturya kökenli Wiener Bankverein; Romanya kökenli Marmaras Blank ve Şürekası; Hollanda kökenli Hollantse Bank Uni. N.V.’dir (Akgüç, 2007: 9).