Avrupa Para Sistemi ve ECU
1979 yılında kurulan Avrupa Para Sistemi, Topluluk üyeleri arasında
parasal birlik için atılan önemli biradandır.
APS'nin temeli Avrupa Para Birimi ECU'ya dayanıyordu. ECU, para
sepeti sitemine göre oluşturulmuş bir hesap birimi
idi. Örneğin ECO sepetinde Alman Markı'na %30.
Fransız Frankı'na %20 ağırlık verilmişti.
ECU, APS'nin önemli bir kuruluşu olan Avrupa Parasal
İşbirliği Fonu (European Monetary Corperatioıı Funds:
EMCE) tarafından çıkarılıyordu. Üye ülkeler sahip
oldukları resmi altın ve doların rezervlerinin ayrı
ayrı %20'sini EMCF'ye devrediyorlar ve karşılığında
EMCF'nn kayıtlarında ECU elde ediyorlardı.
ECU, değeri sabit bir para olarak
AB'nin hesap birimi idi.
APS'nin dayandığı döviz kuru
mekanizmasının bazı özelikleri şunlardı:
1- Sisteme katılan her üye
ülkenin parası sabit bir pariteden ECU'ya bağlı idi
ve ulusal para ile ECU arasındaki bu sabit fiyata
merkezi kur "central rate" adı veriliyordu.
2- Piyasada kurların merkezi kur etrafındaki
dalgalanma marjı önceleri toplam %2,25 ile sınırlı idi. Ancak 1993
Ağustosu'nda yaşanan döviz krizinden sonra bu oran
%15'e yükseltilmiştir.
Maastricht Antlaşması ve Parasal Birlik
Avrupa Topluluğu Konseyi'ni oluşturan on iki üye ülkenin devlet
veya hükümet başkanları 1991 yılı sonlarında
Hollanda'nın Maastricht kentinde toplanarak ekonomik
ve parasal birlik konusunu karara bağladılar.
Ekonomik ve parasal birlik hedefine üç aşamadan geçilerek
ulaşılmıştır:
Birinci Aşama:
1 Temmuz 1990'da başladı ve 31 Aralık 1993 'te
son buldu. Bu aşamada sermaye hareketlerinde
serbestlik sağlanması ve üye ülkelerin ekonomi ve
maliye politikalarının birbirlerine
yakınlaştınlmasına çalışılmıştır.
İkinci Aşama:
1 Ocak 1994'te başlamış, 1 Ocak 1999'da son bulmuştur. Bu
aşamada Avrupa Para Enstitüsü kurulmuş ve bu kurumun
Avrupa Merkez Bankası'na dönüşerek özerk biçimde
Topluluk politikasını yönlendirecek şekilde çalışma
yapması sağlanmıştır. Bu aşamanın başlamasından
sonra üye ülkelerdeki ödemelerden yeni açıklarının
merkez bankalarınca finanse edilmesi engellenmiş,
para politikaları daha yakından takip edilmiştir.
Üçüncü Aşama:
15-16 Aralık 1995'te yapılan Madrid Zirvesi'nde Maastricht
kriterlerine uyum sağladığına karar verilen on bir
ülkenin katılımı ile 1 Ocak 1999 tarihinde ekonomik
ve parasal birliğin üçüncü ve sonuncu aşamasına
geçilmiştir. 1998 yılı Temmuz ayı içerisinde
bağımsız bir kuruluş olan Avrupa Merkez Bankası
oluşturulmuştur.
|