Banka Nedir?
Kanunlarımızda banka kavramının tanımı yapılmamıştır. TTK'da 727.
maddenin başlığı "bankanın tarifi" olarak >er
almakladır. Bu maddede de banka kavramından,
Bankalar Kanunu hükümlerine tabi kuruluşların
anlaşılması gerektiğinin belirtilmesi ile
yetinilmiştir. Buradan atıf yapılan BnkK.'nda da
bankanın tanımı bugüne kadar yapılmamış idi.
4389 Sayılı BnkK.'nun 2. maddesinde banka tanımı; "BnkK.'na göre
banka adı altında Türkiye'de kurulan kuruluşlar ile
yurtdışında kurulu bankaların Türkiye'deki şubeleri"
şeklinde yapılmıştır. Ancak bankacılık faaliyetleri
ve kredi kuruluşu tanımı, kanunda yine yer
almamıştır.
Banka,
" sermaye, para ve kredi üzerine her çeşit işlemleri yapan ve
düzenleyen, özel ve tüzel kişilerin, devletin ve
işletmelerin bu alandaki her türlü ihtiyaçlarını
karşılamak üzere çalışan iktisadi bir kuruluş"
olarak tanımlanmaktadır.
Bankacılık Nedir
Banka ile ilgili olarak yapılan tanımların hemen hepsinde,
bankaların fon toplama ve fon kullandırma
olarak iki temel fonksiyonu vurgulanmaktadır. Bu
iki temel fonksiyon bazı tanımlarda, para almak ve
para satmak olarak da ifade edilmekledir.
'Tanımlarda vurgulanan bir diğer konuda, bankaların
işletme olarak nitelendirilmesidir. Zaten bankaların
ana amaçlarının para alıp satmak olduğu
düşünüldüğünde; bankaları kısaca temel amaçları para
alıp satmak olan hizmet işletmeleri olarak
tanımlayabiliriz.
Bankaların esas fonksiyonu, ekonomide yatırımları hızlandırabilmek
için fon kullandırma işlemlerini kolaylaştırmaktır.
Bankalar, borç para vermek isteyenlerle borç para
almak isteyenler arasında aracılık rolü oynarlar.
Ayrıca mali işlemler ile hizmet işlemleri yaparlar.
Sonuç olarak bankayı, fon toplayan/on kullandıran,
para ve kredi araçlarının transfer ve tahsillerine
aracılık eden ve diğer çeşitli bankacılık
hizmetlerini yerine getiren işletme olarak
tanımlayabiliriz. Aslında günümüz açısından,
yaptığımız bu tanım bile bankayı tanımlamaya yeterli
değildir. Çünkü günümüzde bankaların yaptığı
işlemler o kadar çoğalmış ve o kadar çeşitlenmiştir
ki, bankanın kapsamlı bir tanımını yapmak gittikçe
zorlaşmaktadır.
Ülkemizde Bankaların Kuruluş ve Faliyetleri İşlemleri Nasıldır?
Ticaret, sanayi ve hizmet işletmeleri şahıs işletmesi, şahıs
ortaklığı veya sermaye ortaklığı şeklinde
kurulabilir ve bu konuda bir sınırlama veya zorlama
söz konusu değildir. Oysa, ülkemizde banka
işletmelerinin anonim şirket şeklinde kurulma
zorunluluğu vardır. Başka bir anlatımla ülkemizde
banka işletmeleri, şahıs işletmesi, kollektif
ortaklık, adi komandit ortaklık, limited ortaklık ve
sermayesi paylara bölünmüş komandit ortaklık
şeklinde kurulamazlar. BnkK.'nda bankaların anonim
ortaklık şeklinde kurulması zorunluluğuna ilişkin
olan hükmün gerekçesi bize göre; bu ortaklıkların
ortak sayısının fazla olması, daha profesyonelce bir
yönetime sahip olmaları, ve çeşitli menkul
kıymetleri çıkarmayla ilgili işlemleri SPK'na göre
daha rahat yapabilmeleri gibi gerekçelerdir.
Anonim ortaklıkların kurulmasıyla ilgili işlemlerden başka, banka
işletmelerinin kurulmasıyla ilgili ülkemizde bazı ek
koşullarında yerine getirilmesi gerekmektedir.
Ülkemizdeki uygulamaya ve BnkK. 'na göre banka
kuruluşunda istenen bu ek koşulları aşağıdaki gibi
özetlemek mümkündür:
Bankaların Kuruluş İşlemleri
Banka Kurucuların Nitelikleri Neler Olmalıdır?
Kurucularının,
a. Müflis veya konkordato ilan etmiş olmaması,
b. Tasfiyeye tabi tutulan bankerler, bankalar, sigorta şirketleri
ve para ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren
kurumlarda ve Fona devredilen bankalarda doğrudan
veya dolaylı olarak yüzde on ve daha fazla oranda
pay sahibi olmaması,
Bankaların Kuruluş ve Faliyetleri Hakkında Yönetmelik
c. Hakkında 14. madde uyarınca işlem yapılmakta olan bir bankada
doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on ve daha fazla
bir oranda pay sahibi olmaması veya bu oranın
altında olsa dahi yönetim ve denetim kurullarına üye
belirleme imtiyazı veren pay sahibi olmaması,
d. Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar bile
ağır hapis veya beş yıldan fazla hapis yahut basit
nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık,
dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma,
dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar istimal ve
istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık
suçları, resmi ihale alım ve satımlara fesat
karıştırma, karapara aklama veya Devlet sırlarını
açığa vurma, vergi kaçakçılığı veya vergi
kaçakçılığına teşebbüs ya da iştirak suçlarından
dolayı hüküm giymiş bulunmaması,
e. Banka kurucusu veya ortağı olmanın
gerektirdiği mali güç ve itibara sahip bulunması.
Bankaların Hisse Senetlerinin Nitelikleri Nasıl Olmalıdır?
Bankaların Kuruluş Şartları
Hisse senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve
tamamının ada yazılı olması, tüzel kişi
kurucuların yönetim ve denetimine sahip gerçek
kişilerin kim olduğunun belgelenmesi ve kurucularda
aranan şartları taşıması gerekir.
a. Ödenmiş Sermayelerinin Alt Sınırı: Bankaların nakden ve
her türlü muvazaadan uzak olarak ödenmiş olan
sermayeleri 20 Trilyon TL'den az olamaz.
b. Ana Sözleşmesinin Kapsamı: Bankaların kuruluşla ilgili
ana sözleşmelerinin BnkK. hükümlerine uygun olarak
düzenlenmesi gerekmektedir.
c. Sermayenin %10 ve Daha Fazlasına Sahip Olacak Ortakların
Nitelikleri: Sermayenin doğrudan veya dolaylı
olarak %10 ve daha fazlasına sahip olan ortakların
kurucularda aranan nitelikleri taşıması şarttır. Bu
nitelikleri kaybeden ortaklar ile Kurulun iznini
almadan pay edinen ortaklar, temettü dışındaki
ortaklık haklarından yararlanamaz. Bu durumda
temettü dışındaki ortaklık hakları Tasarruf Mevduatı
Sigorta Fonu tarafından kullanılır.
Bankaların Faaliyete Başlamayla ile İlgili Özellikleri Nelerdir?
Kuruluş izni veya Türkiye'de şube açma izni almış olan bir
bankanın, mevduat kabulü veya bankacılık işlemleri
yapmak üzere ayrıca izin alması şarttır. Bu izin bir
beyanname ile yapılacak başvuru üzerine Kurulca
verilir. Verilen izinler Resmi Gazete'de yayınlanır.
Başvuru ile iznin verilmesine ilişkin esas ve usuller Kurumca
çıkarılacak yönetmelikle tespit edilir. Kuruluş izni
almış bir bankanın faaliyete geçebilmesi için,
a. Sermayenin nakit olarak ödenmiş olması,
b. Esas sermayenin % 5'i faaliyete başlamadan önce ve kalan % 5'i
de faaliyete geçiş tarihinden itibaren bir yıl
içinde olmak üzere kurucular tarafından Fona
asgari sermayenin % 10'u tutarında ayrıca sisteme
giriş payı yatırılması.
c. Bankacılık işlemlerini gerçekleştirebilecek
ölçüde yönetim, personel ve teknik donanıma sahip
olunması, şarttır.
Ülkemizde Bankaların Kredi Verme İşlemleri İle İlgili Sınırlamalar
Nelerdir?
Bankaların kredi verme işlemleri ile ilgili sınırlamalar ise
şöyledir:
a. Bir banka gerçek veya tüzel bir kişiye özkaynaklarının %
25'inden fazla kredi vereme/, aval ve kefaletlerini
kabul edemez.
b. Yine bir gerçek veya tüzel kişiye doğrudan veya dolaylı olarak
banka özkaynaklarının % 10'undan daha fazla oranda
verilen krediler ile kabul edilen aval ve kefaletler
büyük kredi say ılır ve bu kabul edilen aval
ve kefaletler hariç olmak üzere bunların toplamı
özkaynaklarının 8 katını aşamaz.
c. Bu Kanun uygulanmasında dolaylı pay sahipliği, dolaylı kredi
ve dolaylı iştirak tanımları le kredi sınırlarının
hesabında gayrinakdi kredilerin dikkate alınma
oranlan Kurulca belirlenir.
Ülkemizde Bankaların İştirakte Bulunmaları ile İlgili Sınırlamalar
Nelerdir?
a. Bankalar ve sermayelerinin yüzde ellisinden fazlasına sahip
oldukları iştirakleri, banka sermayesinin % 10'undan
fazlasına sahip olan ortakların, yönetim kurulu
başkanı ve üyelerinin, genel müdür ve
yardımcılarının ayrı ayrı ya da birlikte
sermayelerinin % 25 inden fazlasına sahip oldukları
ortaklıklara iştirak edemezler.
b. Bir bankanın iştirak ettiği ortaklık ve kuruluşlar,
sermayelerine iştirak eden bankanın hisse
senetlerini satın alamazlar, rehin olarak kabul
edemezler ve karşılığında avans veremezler.
c. Bankaların yurtdışında ortaklık kurmaları ve ya kurulmuş
ortaklıklara katılmaları Kurulun iznine tabidir.
d. Bu Kanununa göre yürürlüğe konulan standart oranlan
gerçekleştiremeyen bankalar, mevcut iştiraklerden
bedelsiz edinilen hisseler hariç, hiçbir şekilde
yeni iştirak edinemezler.
Ülkemizde Bankaların Gayrimenkul Edinmesi İle İlgili Sınırlamalar
Nelerdir?
Bankaların edinecekleri gayrimenkullerin
amortismanlar düşüldükten sonraki kayıtlı değerleri
toplam özkaynaklarm yarısını aşamaz. Bu hesaplamada
yeniden değerleme yapılarak gayrimenkul hesabına
eklenen tutarlar '7c 50 oranında dikkate alır.
Ülkemizde Bankaların Gayrimenkul ve Emtia Ticareti ile İlgili
Sınırlamalar Nelerdir?
Bankalar, ticaret amacı) la gayrimenkul alım ve satımında
bulunamayacakları gibi basılı ve külçe halinde altın
ile Kurulca uygun görülecek diğer kıymetli
madenlerin alım ve satımı hariç ticaret amacıyla
emtia alım ve satımı ile uğraşamazlar, gayrimenkul
yatırım ortaklıkları hariç olmak üzere münhasıran
gayrimenkul ticareti yapan ortaklıklara katılamazlar
ve bu konuda iş yapan gerçek ve tüzel kişilere kredi
açamazlar.
Bankaların emtia ticareti ve ticari amaçlı gayrimenkul alış ve
satışları da yasaklanmıştır.
Ülkemizde Bankaların Yönetimi Kimler Tarafından Yapılır?
Bankaların yönetiminin profesyonel yöneticiler tarafından yapılması
amaçlanmaktadır. Banka yöneticilerinden belirli bir
tahsil, belirli bir deneyim ve BnkK.'na aykırı
davranmaktan dolayı hapis veya bir defadan fazla
ağır para cezası ile cezalandırılmamış, yüz
kızartıcı suçlardan dolayı mahkum olmamış, iflas
etmemiş olmaları istenmektedir.
Banka genel müdür ve yardımcılarının hukuk, iktisat, işletmecilik,
maliye, bankacılık, mühendislik-işletmecilik
dallarında en az lisans düzeyinde öğrenim görmüş
olmaları ve bankacılık ve işletmecilik dallarında
genel müdürlüğe atanacakların en az l() yıl, genel
müdür yardımcılıklarına atanacakların ise en az 7
yıl tecrübe sahibi olmaları şarttır.
Ülkemizde Bankaların Denetimi Nasıl Yapılır? Banka Denetim
Bankaların iç denetimi, anonim ortaklıklarda olduğu gibi ilk olarak
iç denetçiler tarafından yapılmakta; ayrıca
bankaların bünyelerine bağlı müfettişler
çalıştırılmaktadır.
Bankalar işlemleri nedeniyle karşılaştıkları risklerin izlenmesi ve
kontrolü sağlamak amacıyla faaliyetlerini kapsamı ve
yapısıyla uyumlu, esas ve usulleri Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından çıkarılacak
yönetmelikle belirlenecek etkin bir iç denetim
sistemi ile risk kontrol ve yönetim sistemi kurmakla
yükümlüdürler. Ayrıca bankaların, işlemlerinin
bankacılık ilkelerine ve mevzuatına uygunluğunu
denetlemek üzere yeteri kadar müfettiş
çalıştırmaları zorunludur.
Banka işletmelerinin dış denetimi ise, BDDK
adına banka yeminli murakıpları ve özel olarak
bağımsız dış denetim şirketleri tarafından
yapılmaktadır.
Ülkemizde Bankaların Devir ve Birleşmeleri Nasıl Yapılır? Banka
Denetimi
Türkiye'de faaliyette bulunan bankalardan birinin diğer bir veya
birkaç banka ile birleşmesi veya bütün borç ve
alacak ve mevduatını Türkiye'de faaliyette bulunan
diğer bir bankaya devretmesi BDDK'nun iznine
tabidir. Bankaların bu Kanuna göre yapılan birleşme
ve devirlerinde 6762 sayılı TTK hükümleri
uygulanmaz. Birleşme ve devirlere ilişkin esas ve
usuller Kurul kararı ile çıkarılacak bir
yönetmelikle belirlenir.
Ülkemizde Bankaların Tasfiyesi Nasıl Yapılır?
Türkiye'de faaliyette bulunan bankalar faaliyetlerine son vermek ve
bunları tasfiye etmek istedikleri takdirde, durumu
Türkiye çapında basımı ve dağıtımı yapılan en az iki
gazete ile ilan ve mevduat sahipleri ile
alacaklılarına veya bu durumda sayılabilecek kişi ve
kurumlara tebliğ ederek ellerinde bulunan ayni ve
nakdi her türlü mevduat ile emanet ve cari hesap
bakiyelerini ve sair borçlarını, vadeli olsalar bile
vadelerini beklemeksizin iki ay içinde
iadeye ve bu süre içerisinde sahibi başvurmayan ayni
ve nakdi her türlü mevduat, emanet ve alacakları
BDDK'na tevdi etmeye mecburdurlar. BDDK. bu suretle
verilen değerleri, takip eden yılbaşından başlamak
üzere on yıl süre ile her yıl başında usulüne göre
ilan etmek suretiyle saklar. Son ilan tarihinden
itibaren altı ay içinde aranmayan bu değerler
TMSF'na gelir kaydedilir. BDDK, tasfiye işlemlerini
denetlemeye ve ilgililerden gerek göreceği her türlü
belge ve bilgiyi istemeye yetkilidir.
Bankaların Diğer Önemli Özellikleri Nelerdir?
Bankaların diğer anonim ortaklıklardan ayrılan bir takım
özellikleri daha vardır. Aşağıda bunlara
değinilecektir.
Mevduat Kabulü ve Bankacılık İşlemleri Konusunda Banka İşletmeleri
Özel Bir İmtiyaza Sahiptirler.
Bankalar Kanunu ve özel kanunlarına göre yetkili olanlar dışında
hiçbir gerçek veya tüzel kişi meslek edinerek
mevduat kabul edemez ve bankacılık işlemleri
yapamaz. Sadece kendi çalışanlarına ait olmak üzere
sağlık, sosyal yardım ve tasarruf sağlamak amacıyla
kurulan sandıkların sadece kendi üyelerine bu
amaçlar için topladıkları paralar ve SPK hükümlerine
göre borçlanmak amacıyla ihraç edilen sermaye
piyasası araçları, "mevduat" ve "bankacılık
işlemleri" sayılmaz.
Yedek Akçe Ayırma Konusundaki Özellikleri
Diğer anonim ortaklıklara nazaran banka
işletmeleri daha fazla yedek akçe ayırmak ve yasal
yedek akçelerini TCMB 'ndaki devlet tahvili hesabına
yatırmak zorundadırlar.
Banka işletmeleri, TTK'nun ve ana sözleşmelerinin ayrılmasını
zorunlu kıldığı yedek akçelerden başka, verdikleri
kredilerle ilgili özel ve genel kredi karşılıkları
ayırmakla da yükümlüdürler.
Bankalarca, 3182 sayılı BnkK. 'nun 32. Maddesinin 1 numaralı
fıkrası hükmü gereğince bu güne dek ayrılmış bulunan
"Muhtemel Zararlar Karşılığı" hesabındaki bakiyeler
"İhtiyari Yedek Akçeler" hesabına aktarılır.
TTK'na göre ayrılan karşılıkların, bankaların yıllık bilançolarının
genel kurul tarafından onaylanmasını izleyen 15 gün
içinde TCMB nezdinde Hazine adına açılacak "Kanuni
yedek Akçeler Karşılığı Devlet Tahvili Hesabı" 'na
yatırılması zorunludur.
Bankalar, Genelde Kendi Mensuplarına Kredi Veremezler.
Bankalar, yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile genel müdür ve
yardımcılarına, kredi açmaya yetkili diğer
mensuplarına, bunların eş ve velayet altındaki
çocuklarına ve bunların ayrı ayrı veya birlikte
sermayelerinin %25 ve daha fazlasına sahip oldukları
ortaklıklara, diğer banka mensuplarına ve bunların
eş ve velayet akındaki çocuklarına, banka
mensuplarının kurduğu veya banka mensupları için
kurulan, sandık dernek, sendika veya vakıflara her
ne şekilde olursa olsun kredi veremezler,
kefaletlerini kabul edemezler, tahvil veya benzeri
menkul kıymetlerini satın alamazlar.
Banka mensuplarına aylık net ücretleri toplamının 5 katını aşmamak
üzere verilecek krediler ve bu krediler için kabul
edilecek kefaletlerde bu sınırlama söz konusu
değildir.
Bankalar, Topladıkları Mevduat İçin Karşılık Ayırmak Zorundadırlar.
Özel önlemler alınmazsa bankalar istedikleri kadar kaydi para
yaratarak mali sistemi etkileyebilirler. Bu sebeple
bankaların, topladıkları mevduatın tamamını
kullanmaları yasal düzenlemelerle engellenmektedir.
Bankaların topladıkları mevduatları kredi olarak
kullandırabilmeleri için bu mevduatların bir kısmını
karşılık olarak ayırmaları zorunluluğu
getirilmiştir. Uygulamada bu karşılığa verilen isim
"mevduat munzam karşılıklarıdır." Böylece; karşılık
bulundurma zorunluluğu, bankaların mevduat yaratma
özgürlüklerinin etkin bir şekilde
sınırlandırılmasını sağlar. Uygulamada bankalar
ayırdıkları karşılıkları kendi kasalarında
tutamazlar. Belirlenen süre içinde TCMB'na
yatırmak zorundadırlar.
Bankalar, Günlük Talepleri Karşılamak Üzere Belirli Tutarda Nakit
Bulundurmak Zorundadırlar.
Bankaların, ayrıca müşterilerinin taleplerini karşılamak üzere
belirlenen oranda kullanıma hazır likit değer
bulundurma zorunluluğu da vardır. (Umumi
Disponibilite)
Bankaların Topladıkları Tasarruf Mevduatını Korumak Amacıyla
"Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu" Kurulmuştur.
Bankacılıkta güven ve istikrarı korumak, bankaların mali
bünyelerini güçlendirmek, gerektiğinde yeniden
yapılandırmak ve bankalardaki tasarruf mevduatını
sigorta ettirmek amacıyla tüzel kişiliğe sahip olan
"TMSF" kurulmuştur. TMSF BDDK'na bağlıdır.
Bankalardaki tasarruf mevduatı kamu tüzel kişiliğine haiz TMSF
tarafından sigorta edilir. TMSF BnkK. Md. 14
gereğince, hisseleri ve/veya yönetim ve denetimi
kendisine intikal eden bankaların mali bünyelerinin
güçlendirilmesi, yeniden yapılandırılması ve üçüncü
kişilere devri ve bu Kanun ile kendisine verilen
diğer görevleri de yapmakla görevli ve yetkilidir.
Bankaların Fon Toplama Açısından Ülke Ekonomisine Katkıları Çok
Fazladır.
Bankalar, küçük tasarrufları bir araya getirerek ülke kalkınması
için gerekli olan yatırımların yapılmasına, kıt olan
fonların daha uygun yer ve zamanda kullanılmasına
katkıda bulunurlar.
Küçük tasarrufları bir araya getirerek kullanıma hazır fon
birikimini sağlamak, günümüzde bankaların önemli
işlevlerinden birini oluşturmaktadır. Örneğin, her
birinin 500.000.000 TL tasarrufu olan 10.000 kişinin
var olduğunu düşünürsek, bunların tek başına bu
tasarrufları ile önemli bir yatırım yapmaları mümkün
olamaz. Bu kişiler tasarruflarını bankav a
yatırırlarsa bankada 50 Trilyon birikmiş olur.
Mevduat munzam karşılığı, ve disponibilite oranı düşüldükten sonra
kalan tutar ile önemli yatırımların yapılması mümkün
olabilir. Tasarruf sahiplerinin tasarruflarını a) nı
anda çekmeleri, genelde, söz konusu olmaz ve
fonların kullanım süreci uzamış olur. Diğer
taraftan, biriken bu fonların birikimin yapıldığı
yerden farklı yerlerde bulunan kalkınmada öncelikli
yörelerde kullanmak da mümkün olabilir.
4389 Sayılı Bankalar Kanunu'nun Bankaların Özellikleri İle İlgili
Getirdiği Yenilikler Nelerdir?
4389 sayılı BnkK.'nda yapılan yeni düzenlemeler
aşağıda özet halinde verilme} e çalışılmıştır.
l. BnkK.'nda yapılan en önemli değişiklik, bankaların denetim
sistemleri ile ilgili olarak yapılan
değişikliklerdir:
- İdari ve mali özerkliğe sahip, siyasi otoriteden bağımsız, yeni
bir BDDK kurulması öngörülmüştür. Kurul Başkan ve
ikinci Başkan dahil 7 üyeden oluşacak olup, ilgili
bakanın önerisi ile Bakanlar Kurulu'nca atanacaktır.
Üyelerin maliye-finans alanında en az l() yıl
deneyimli, üst düzey yöneticilik yapmış veya ilgili
alanlarda en az 10 yıl öğretim üyeliği yapmış
olmaları gerekir.
- Bankalar Yeminli Murakıpları Kurulu ile Hazine Müsteşarlığı ve
TCMB'nm banka gözetim ve denetim yetkileri Kuruma
devredilecektir. Ancak, Kurum, talepleri halinde
veya gerektiğinde Hazine Müsteşarlığı, DPI"
Müsteşarlığı ile TCMB'na para. kredi ve bankacılık
politikalarının yürütülmesi ile ilgili konularda
mütalaa ve bilgi verecektir.
- Kurumun giderleri Kurul kararıyla yürürlüğe girecek bütçeden,
bütçenin gelirleri ise bankaların ödeyeceği (azami
aktif toplamlarının ojı binde üçü oranındaki)
giderlere katılma payından karşılanacaktır.
- Bankaların kuruluşuna izin verilmesi veya banka kuruluş izninin
iptal edilmesi yetkisi Kurulun en az 5 üyesinin
olumlu oyu ile alınacak karara istinaden Bakanlar
Kurulu'nun yetkisinde kalmaktadır.
- Kurum, yabancı ülkelerin denetime yetkili mercileri ile
bankacılıkla ilgili her türlü işbirliği ve bilgi
alışverişinde bulunabilecektir.
2. Banka kuruluşunda aranan şartlar ağırlaştırılmıştır:
- Banka kurucuları, banka sahibi olmanın gerektirdiği mali güç ve
itibara sahip olacaklardır.
- Kuruluşta aranan ödenmiş sermayenin her türlü muvaazadan ari 20
Trilyon Tl,'den az olmaması öngörülmüş ve kurulca
belirlenecek diğer sermaye benzeri kaynakların da
özkaynak sayılmasına olanak sağlanmıştır.
- Ödenmiş sermayenin %10'u oranında TMSF'na sisteme giriş payı
yatırılması şartı getirilmiştir.
3. Genel müdür ve yardımcılarının, atanmasından önce Kurumdan izin
alınması, yemin etme ve mal beyanında bulunma
zorunluluğu bulunmaktadır.
4. Bankaların uygun bir iç denetim ve yönetim sistemine sahip
olmaları şartı getirilmiştir.
5. Bankaların açacakları her şube için,
kuruluşta aranan asgari sermaye tutarının yüzde biri
oranında özkaynak bulundurmaları öngörülmüştür.
6. AB direktifine paralel büyük kredi tanımı getirilerek büyük
krediler özkaynakların 8 katı ile
sınırlandırılmıştır.
7. Bankaların yurt dışında ortaklık kurmaları veya kurulmuş
ortaklıklara katılmaları Kurul'un iznine tabi
tutulmuştur.
8. Mali bünyesi zayıflayan bankalara ilişkin olarak alınacak
tedbirler daha detaylı ve kapsamlı düzenlenmiştir.
9. Banka kaynaklarının ortaklar tarafından istismar edilmesini
önleyecek tedbirlere yer verilmiş ve bu durumu
tespit edilen ortakların ortaklık haklarının
sınırlandırılmasına ve gerekli şartların mevcudiyeti
halinde hisselerinin TMSF'na devredilmesine ve bu
ortaklarla kanuna aykırı eylemleri ile bankanın
iflasına neden olan banka yöneticilerinin şahsi
iflaslarının istenebilmesine imkan sağlanmıştır.
10. TMSF'nun kaynaklarının yetersiz kalması halinde Fon'a TCMB'nca
verilecek avansın vade, tutar, geri ödeme şekil
şartları ile faiz oranı ve diğer hususlar Kurulun
görüşü alınarak TCMB'nca belirlenecektir.
11. Mevduat kabul ve bankacılık işlemleri yapma yetkisi
kaldırılmış olan bir bankanın tasfiye sürecinin
hızlandırılması sağlanmıştır.
12. Bankaların şöhretine ya da servetine zarar verebilecek bir
hususa kasten sebep olma ya da bu yolda asılsız
haber yayılmasında kullanılabilecek araçlara
internet, kablolu yayın veya elektronik bilgi
iletişim araçları ilave edilmiş ve ayrıca isimleri
belirtilmese dahi bankaların güvenilirliği konusunda
kamuoyunda tereddüde yol açarak bankaların mali
bünyelerinin olumsuz etkilenmelerine neden
olabilecek nitelikte asılsız haberleri Kanunda
belirtilen araçlarla yayınlananlara ağır para cezası
verilmesi hükme bağlanmıştır.
13. Bazı suçlar için ekonomik suça ekonomik ceza prensibiyle idari
para cezası getirilmiştir. Bazı adli, suç ve
cezalarda ceza hadleri yükseltilmiştir.
|