ÜLKELERİ DIŞ TİCARETE İTEN NEDENLER
Bir ulusal ekonominin dünya ekonomisi ile olan
ilişkilerinin nedenlerini dört grupta
toplayabiliriz. Şöyle ki bir kısım malların ihracı
bazı malların arzının aşırı bolluğudur. Dış ticarete
neden olan diğer bir faktörde, yerli üretimin ülke
gereksinimlerine göre kıt (yetersiz) oluşuyla
ilgilidir (ithalat). Bir grup malın ticareti de
ülkeler arasındaki fiyat farklılıklarına
bağlanabilir. Son olarak bir grup malın ticareti ise
ürün farklılıklarından ileri gelmektedir. Şimdi
ülkeleri dış ticarete iten nedenlere daha yakından
bakalım.
Yurtiçi Talep Karşılandıktan Sonraki Üretim Fazlası
Endüstri devriminden önceki dönemlerde ekonomilerin
temel sorunu üretimin nasıl arttırılması gerektiği
iken, bu sanayileşme hareketinden sonra üretilen
ürünlere pazar bulunması ve uluslararası piyasaların
nasıl genişletileceği temel sorun oldu. Ülke
içindeki talep karşılandıktan sonra üretim fazlası,
ülkelerin dış ticarete girmesini zorunlu konuma
getirmektedir.
Yerli Üretimin Yetersizliği
Dış ticarete neden olan önemli faktörlerden biri de,
belirli malların bazı ülkelerde hiç üretilmemesi
yada yerli üretimin iç talebi karşılamaya yeterli
olmamasıdır. Günümüzde hiçbir ülke kendi kendine
yeterli (otarşi) değildir. Doğal kaynakların
yeryüzünde dengesiz dağılımı, teknik bilgi ve uzman
emeğin yetersizliği, ekonomik gelişme farklılıkları
üretim yetersizliğine neden olarak, ülkeleri dış
ticarete yönlendirmektedir.
Uluslar arası Fiyat Farklılıkları
Ülkeler ararsında üretim maliyetleri farklıdır.
Teknoloji ve ülkelerin sahip oldukları üretim
faktörlerinin farklılıkları üretim maliyetini
etkilerken aynı zamanda ülkeler arasında verimlilik
farklarına da neden olur. Verimlilik farklarından
dolayı ülkeler ürettikleri bütün malları değil,
bunların içinden en ucuza üretebildikleri malları
yurt dışına satarken, daha yüksek maliyetle
ürettikleri malları ithal etme yoluna
gideceklerdir.
Mal Farklılaştırması
Belirli bir mal grubunu üreten firmalar topluluğuna
endüstri denir. Endüstri içindeki bu firmaların
ürettikleri mallar birbirinin benzeri olmakla
birlikte tıpa tıp aynı değildir. Malların dış
görünüşü, kullanılışı veya faktör bileşimi
farklıdır. Bunun nedeni tüketici tercihlerinin
birbirinden farklı olmasıdır. Oldukça geniş bir mal
grubu içinde yerli ve yabancı mallara olan talep
yapısı da farklılık gösterir.
|