Entegrasyon Çeşitleri (Veya Aşamaları) Nelerdir?
1. Serbest Ticaret Antlaşmaları:
Bu antlaşmaların amacı, uluslararası ticarette karşılaşılan
engelleri azaltmak veya ortadan kaldırmak veya yeni
engellerin konulmasını önlemek için çaba göstermek
suretiyle taraf ülkeler arasında ticaret hacmini
artırmaktır.
2. Serbest Ticaret Bölgesi (STB):
STB bütünleşme derecesinin en düşük olduğu
entegrasyon türüdür. STB'nde entgrasyona dahil
ülkeler arasındaki ticarette mevcut gümrük vergisi
ve eş etkili vergiler ile miktar kısıtlamalarının
(kota, tarife) kaldırılması amaçlanmakta,
entegrasyon dışı kalan ülkelere uygulanan
kısıtlamaları her ülke kendisi belirlemektedir.
STB'nde herhangi bir alanda ortak politika
uygulanması sözkonusu değildir. STB sınırları içinde
üye ülkeler arasında mal hareketleri serbestleşmesi
ile birlikte entegrasyon öncesine oranla çok daha
geniş bir Pazar oluşturulmuş olmaktadır.
3. Gümrük Birliği:
Gümrük birliğini oluşturan ülkeler, birlik içinde
ticari serbetleşmenin yanısıra, birlik dışında kalan
üçüncü ülkelere yönelik olarak da bir ortak gümrük
tarifesi uygulamak suretiyle STB'nden daha ileri bir
entegrasyonu gerçekleştirirler. Gümrük birliği
dahilinde ortak gümrük
tarifesinden elde edilen gelir, üye ülkeler arasında
önceden tespit edilen oranlarda paylaştırılır veya
birliğin ortak harcamaları için kullanılır.
4. Ortak Pazar:
Ortak pazarda gümrük birliğinden farklı olarak,
entegrasyona dahil olan ülkeler arasında üretim
faktörlerinin de serbest dolaşımı öngörülmektedir.
Sözkonusu dolaşımın gerçekleştirilmesi için belirli
ekonomik, mali, ve sosyal politikalar alanında
uyumlaştırılmaya gidilmesi gerekmektedir.
5. Ekonomik ve Parasal Birlik:
Ekonomik ve parasal birlik birbirlerini tamamlayıcı
nitelik göstermektedir. Ekonomik birlik ekonomik
entegrasyonun son aşamasını oluşturmaktadır.
Ekonomik birlik çerçevesinde ortak pazardan farklı
olarak, birliğe üye ülkelerin ekonomi
politikalarında uyumun gerçekleştirilmesi
gerekmektedir. Bu kapsamda ortak tarım politikası,
ortak ticaret politikası, ortak para birimi ve para
politikası uygulanması ve ulusal bazdaki kararların
bile bu konudaki üst birliğe bırakılması
gerekmektedir.
Parasal birliğin gerçekleştirilmesi için ise, ulusal paraların tam
konvertibiltesinin sağlanması, birlik içinde sermaye
hareketlerinin serbestleştirilmesi, mali piyasaların
bütünleşmesi ve ulusal paralar arasında dalgalanma
marjlarının ortadan kaldırılarak döviz kurlarının
geri dönülmez bir şekilde sabitleştirilmesi gibi
hususların sağlanması gerekmektedir.
Günümüzde tam bir ekonomik birliğe yaklaşmış tek
entegrasyon Avrupa Birliği'dir.
|