DIŞ TİCARET VE UZMANLAŞMA

Mutlak Üstünlük

Ticaretin sağladığı yararı görebilmek için aşağıdaki örneği ele alalım. Varsayalım ki Türkiye 1 birim kaynak kullanarak 2 bilgisayar veya 5000 şişe kola üretebilmektedir. Öte yandan ABD aynı 1 birim kaynağı kullanarak 1 bilgisayar veya 10000 şişe kola üretebilmektedir. Belirlediğimiz bu üretim olanakları geçerli iken, iki ülkenin birbirleriyle ticari ilişki içerisine girmelerinin yarar sağlayıp sağlamayacağını araştıralım. Eğer uluslararası ticarete olanak sağlıyorsak hangi ülkenin hangi malın üre­timini gerçekleştirmesi ve hangi malı ithal etmesi gerektiği sorusunu cevaplandır­mamız gerekmektedir. Önce her iki ülkenin de iki malın üretimini de gerçekleştir­meleri durumunda neler olacağını düşünelim. Türkiye 1 birim kaynak kullanarak 2 bilgisayar veya 5000 şişe kola üretebiliyorsa, kola üretiminde kullanacağı 1 birim kaynağı bilgisayar üretimine kaydırdığı zaman bilgisayar üretimini 2 adet arttıracak ve kola üretimini 5000 şişe düşürecektir. Öte yandan ABD 1 birim kaynak kullanarak 1 adet bilgisayar veya 10000 şişe kola ürettiğine göre, bilgisayar üretiminde kullanacağı 1 birim kaynağı kola üretimine kaydırarak, kola üretimini 10000 şişe arttırırken bilgisayar üretimini 1 adet azaltacaktır.. Her iki ülkedeki kaynak dağılımının yeniden organize edilmesi ile dün­ya bilgisayar üretimi 1 adet, dünya kola üretimi ise 5000 şişe artmaktadır.

Buna göre bir ülke (örneğimizde Türkiye) bilgisayar üretiminde uzmanlaşırken, diğer ülkenin (örneğimizde ABD) kola üretiminde uzmanlaşması yararlı olacaktır. Çünkü bu tür bir uzmanlaşma dünya bilgisayar ve kola üretimini arttırırken, her iki ülkenin yaşam standardında da bir artışa neden olacaktır. Şüphesiz bu örnekte ver­diğimiz türden bir uzmanlaşma gerçekçi değildir, ancak bu basit örnek temel ilke­lerin anlaşılması açısından yararlıdır. Zira yukarıda verilen örnekte bir ülke (Türki­ye) bir malın üretiminde (bilgisayar) diğer ülkeye (ABD) göre mutlak bir üstünlü­ğe sahipken, ikinci ülke (ABD) bir başka malın (kola) üretiminde ilk ülkeye (Tür­kiye) göre mutlak üstünlüğe sahip olmaktadır. A ülkesi belirli bir malı B ülkesine göre daha az kaynak kullanarak üretiyorsa, bu malın üretiminde A ülkesinin B ül­kesine göre mutlak üstünlüğe sahip olduğu söylenir. Yukarıdaki örnekte Türki­ye bilgisayar üretimini ABD'ye göre daha az kaynak kullanarak gerçekleştirdiği için, bilgisayar üretiminde Türkiye ABD'ye göre karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir. Buna karşılık, ABD kola üretimini Türkiye'ye göre daha az kaynak kullanarak ger­çekleştirdiği için ABD'nin kola üretiminde Türkiye'ye göre mutlak üstünlüğe sahip olduğunu söylemek mümkündür. Böyle bir durumda her ülkenin mutlak üstünlü­ğe sahip olduğu malın üretimini gerçekleştirmesi ve diğeriyle ticari ilişki kurarak ticaretten yararlanması gerekir. Örneğimizde Türkiye bilgisayar üretimini, ABD de kola üretimini gerçekleştirerek refah düzeylerini arttırabilirler. Türkiye ihtiyaç duy­duğu kolayı ABD'den ithal ederek ve karşılığında ABD'ye bilgisayar ihraç ederek uluslararası ticaretten yararlı çıkabilirler. Unutmayınız ki Türkiye ve ABD bu şe­kilde davranarak her iki malın üretiminde de bir artış gerçekleştirmektedirler.