Uluslararası Piyasalar
Para ve sermaye piyasalarının oturmuş
olduğu gelişmiş ülkelerde birikimlerini
değerlendirmek durumunda olan tasarruf sahipleri,
gelişmekte olan ülkelerin finans piyasalarında
oluşan karlardan etkilenmektedirler.
Üstelik ülkeler arasında uygulanan kambiyo politikaları sebebiyle
bu karlar katlanabilmededir. Gelişmiş bir ekonomide
elde edebileceği kazancın 10 katını elde edebilme
şansı olan yatırımcılar grubu açısından, gelişmiş
ülkelerden gelişmekte olan ekonomilere bir sermaye
akımının başlaması kaçınılmaz bir olay olarak
karşımıza çıkmaktadır.
Uluslar arası Finansal Piyasalar
Sermaye hareketlerinin ödemeler bilançosuna olumlu etkisi ancak,
fonların verimli ve etkin yatırımlara
yönlendirilmesi ve finansal piyasaların etkin
çalışması ile mümkündür. Bunun için önce finansal
piyasaların tanınması gerekmektedir.
Uluslararası Finansal Piyasaların Yapısı Nasıldır?
Finansal piyasalar, tasarruf fazlasına sahip kişi ve kuruluşların
ellerindeki fonları tasarruf açığı içinde
bulunanların kullanımına sunmalarına aracılık eden
piyasalardır. Yani fon talep edenlerle fon
arzedenleri buluşturan piyasalardır. Fonlar birtakım
kıymetli evraklarla devredilmektedir. Bunlara da
finansal araçlar denilmektedir.
İki tarafı da aynı ülkede yerleşik olan kişiler ve kuruluşlardan
oluşan piyasalar yurtiçi niteliktedir. Taraflardan
birisi yabancı ülkede yerleşik veya normal olarak
yürütülen işin merkezi yurtdışında bulunuyorsa bu
takdirde uluslararası bir finansal işlem
sözkonıısudur. Ulusal fonların yabancılara veya
yabancı fonların yerli kullanıcılara aktarılması
durumunda uluslararası finansal işlemden
bahsedilebilir. Ayrıca iki tarafta ülkede yerleşik
olmakla birlikte işleme konu olan para yabancı bir
para ise de uluslararası finansal bir işlem yapılmış
sayılır.
Finansal Piyasaların Fonksiyonları Nelerdir?
1- Fonların arz edenlerden, fon talep edenlere doğru akışını
gerçekleştirmek,
2- Menkul değerlere likidite sağlamak ve menkul değerlerin
fiyatının oluşumunu sağlamak,
3- İşletmelere kaynak tahsisinde bulunarak yatırımları artırmak,
4- Ulusal üretim artışında ve kalkınma hızının yükselmesine
yardımcı olmak,
5- Riskin fiyatlandırılması ve riski önleyecek araçların
geliştirilmesi,
Ulusal Piyasaların Uluslararasılaşması ve Uluslar arası Piyasaların
İşleme Koşulları Nasıldır?
Son yıllarda uluslararası mali piyasaların uluslararasılaşma
derecesi ve işlem hacimleri artmakladır. Bir ulusal
finansal piyasanın uluslararasılaşması ve bunun
sürdürülcbilmesinin temel koşulları:
- Ulusal ekonominin güçlü ticari ve endüstri) el potansiyelle
desteklenmesi (Gelişmiş bir ekonomi),
- Siyasal ve ekonomik istikrar,
- Önemli ölçüde dış finansmana imkan tanıyan
yeterli tasarruf kaynaklarının varlığı,
- Yüksek konvertibilitesi olan güçlü bir para,
- İç finansal piyasanın sağlam olması,
- Dünyada geniş bir şube ve muhabir şebekesinin bulunması,
- İç ve uluslararası sermaye hareketleri
üzerindeki hükümet müdahalelerinin en düşük
düzeyde olması,
- Finansal işlemleri iç piyasaya göre cazip kılan tercihli bir
vergi sisteminin bulunması,
- İdari ve gümrük formalitelerinin basit olması,
- Borsada ihraç dilen hisse senetlerinin fiyatlandırılması gibi
satış sonrası hizmetlerin bulunması,
- Ulaşım ve iletişim imkanlarının artırılması, (telekominikasyon
yoluyla)
- İşlem maliyetlerinin azaltılması,
- Finansal yeniliklerin sunulması
Hükümetlerin ulusal piyasalara müdahaleleri, genelde iç ekonomik
durum ve ödemeler bilançosu dengesinin sağlanması
için yapılmaktadır. Bu müdahaleler ulusal
piyasaların uluslararasılaşmasını da önlemektedir.
Ulusal Piyasalarla Uluslararası Piyasalar Arasındaki
Bağlantılar Nasıldır?
Genelde uluslararası nitelendirilselcr bile tüm finansal
piyasaların ulusal niteliği ağır basmakladır. Bu
piyasalarda yapılan işlemlerin ancak bir bölümü
uluslararası niteliktedir. En büyük uluslararası
piyasalarda bile sınır ötesi işlemlerin payı oldukça
düşüktür.
Uluslararası piyasalar, borç verenlerin kimliklerini açıklamama
(Sır saklama), ulusal borsa ve vergi kanunlarında
önemli ölçüde etkilenme ve hiçbir devletin uyruğuna
bağlanmama özelliklerini korumakladırlar.
Uluslararası mali piyasalar birbirleriyle bağlantılı piyasalardır.
Bu bağlantıların özellikleri şunlardır:
1- Uluslararası finansal piyasalar, fonları uluslararası alanda
sağladıkları için, ülkelerin ulusal para ve maliye
politikalarından bağımsızdırlar.
2- Uluslararası mali piyasalar, ulusal piyasaların tamamlayıcısı
ve rakibi olmak gibi iki role sahiptirler.
3- Uluslararası piyasalarda borç alanlar çeşitli
alanlarda fon ararken maksimum hareketliliğe ve
esnekliğe sahip kişilerdir.
Dünyadaki En Önemli Uluslararası Finansal Piyasalar Hangileridir?
Londra, Tokyo ve Ne\vyork dünyanın en büyük mali merkezleri
durumundadır. Paris, Frankfurt, Zürih. Cenevre,
Amsterdam, Singapur ve Hong Kon» gibi merkezler ise
daha çok bölgesel olup, ikinci sırada
gelmektedirler.
Sermaye piyasaların bu günkü durumuna baktığımızda 2. Dünya
Savaşı'ndan beri ABD'nin uluslararası finansın
lideri durumunda olduğu görülmektedir. Bunun temci
sebepleri şöyle sıralanabilir:
1- ABD Dolarının müdahale, likidite tutma ve uluslararası rezerv
para olma özelliklerinden dolayı güçlü olması,
2- Amerikan Finans kuruluşlarının
kaynaklarının,güvenilirliklerinin, etkinliklerinin
ve likiditelerinin büyüklüğü,
3- Fon arz ve talebinin ABD Doları olarak yapıldığı Eurodolar
piyasalarının gelişmesi de başka bir faktördür.
Dünyada ikinci olarak itibar gören uluslararası piyasa, Batı
Almanya Sermaye Piyasasıdır. Batı Almanya Sermaye
Piyasası'nın yapısı bankacılık sektörünün hakim
olduğu ve sosyal refah devleti anlayışı nedeniyle
sosyal güvenlik kuruluşlarının önemli olduğu bir
yapıya sahiptir.
Çok büyük bir ulusal piyasaya sahip olan Japon Piyasalarının ise
uluslararası alanda giderek önemi artmaktadır.
1. Dünya Savaşı öncesi uluslararası finans merkezi
olarak birinci sırada yer alan İngiltere ve Fransa
piyasaları bu önemlerini günümüzde kaybetmişlerdir.
Uluslararası Finansal Piyasaların Sınıflandırılması Nasıl Yapılır?
Uluslar arası Sermaye Piyasaları
Yaygın olarak yapılan bir sınıflandırmaya göre
finansal piyasalar ikiye ayrılmaktadır.
PARA PİYASALARI: |
SERMAYE PİYASALARI: |
- Vadeleri bir yıla kadar olan fonların
ödünç alınıp verildiği piyasalar para
piyasalarıdır.
-Temel fonksiyonları, işletmelerin kısa
vadeli işletme sermayesi ihtiyaçlarını
karşılamaktır.
- Para piyasasında temel aracı kurumlar,
bankalar, leasing, factoring, foıfaiting ve
sigorta işletmeleri gibi işletmelerdir.
- Genelde bankalar ve benzeri aracı
kuruluşlar tarafından gerçekleştirilirler. |
- Bir yıldan uzun vadeli fon işlemleriyle
ilgili piyasalar sermaye piyasalarıdır.
-Temel fonksiyonu işletmelerin orta ve uzun
vadeli yatırım fonu ihtiyaçlarını
karşılamaktır.
- Sermaye piyasaları tahvil hisse senedi
gibi devredilebilir menkul değerlerin alınıp
satıldığı yerlerdir. Tahviller uzun vadeli
borçlanma aracı, hisse senetleri ise
ortaklık aracıdır. Bu piyasadaki işlemler
tamamen menkulleşmiştir.
- Bu piyasalar para piyasalarına göre
fonlara daha kolay, daha yaygın ve daha ucuz
biçimde ulaşma imkanı sağlarlar.
- Organize olmuş ve olmamış piyasalar olarak
ikiye ayrılır.
- Genelde borsa ve tezgahüstü piyasalarda
işlem görürler. |
Uluslararası sermaye piyasalarında fon arz ve talep edenler, dört
alt piyasaya başvurabilirler. Bunlar:
1- Ulusal Para ve Sermaye Piyasaları
2- Yabancı Para ve Sermaye Piyasaları
3- Euro Piyasalar
4- Yabancı Döviz piyasalarıdır.
|