|
Uluslararası Kalkınma Birliği (İDA)
Uluslar arası Kalkınma Birliği Kısa Adı; IDA
Kuruluşu ve Üyeleri
Şubat 1958 tarihinde Dünya Bankası Kredilerinden daha uygun
şartlarda, düşük faizli, uzun vadeli ve kolay
ödenebilir taksitlerle finansman sağlayacak bir
uluslararası finansman kuruluşunun oluşturulması
fikri ortaya atılmıştır.
Sözleşmesi 24 Eylül 1960 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Dünya
Bankası'na taraf olan ve 31 Aralık 1960'a kadar bunu
onaylayan ülkeler, IDA'nın ilk kurucu üyeleridir.
Bir ülkenin Dünya Bankası üyeliği'nin sona ermesi
IDA üyeliğini de sona erdirmektedir.
Ekonomik İşbirliği Kalkınma
Amaçları
IDA sözleşmesinin 1. Maddesinde amacı şöyle belirtilmiştir:
"IDA üye ülkelerden en az gelişmiş seviyede olanlara, verimliliği
ve hayat standartlarını yükseltmek suretiyle
kalkınma amaçlarına katkıda bulunacak kredileri, bu
ülkelerin ödemeler dengelerinde büyük yük
oluşturmayacak şartlarla sağlamayı amaçlamıştır."
IDA bu niteliği ile Dünya Bankası'nın gerçekleştirmek istediği
amaçlara destek olmaktadır.
IDA, gelişmekte olan ülkelere elverişli şartlarla kredi vermek için
kurulmuştur. Ödünç verilirken, üye ülkenin bunu geri
öderken ödemeler dengesi sorunu ile karşı karşıya
kalmamasına dikkat edilmektedir. Bunun için üye
ülkenin borçlarını her zaman konvertibl dövizlerle
ödemesi şartı aranmamaktadır.
Fakirlik çizgisi zaman içinde değişikliğe uğramaktadır. Bu miktar
1997 yılında kişi başına yıllık gelir olarak 795
Dolar'dı.
IDA'nın Dünya Bankası'ndan 3 farklı niteliği vardır.
1- Dünya Bankası bütün gelişmekte olan ülkelere kredi açarken, IDA
en az gelişmiş olanlarına kredi açmaktadır.
2- Dünya Bankası, üyelerine kredi açarken bu kredinin üyelerinin
ödemeler dengesini nasıl etkileyeceği ile bir
dereceye kadar ilgilidir. Oysa IDA bununla çok daha
fazla ilgilidir.
3- Dünya Bankası 3-5 yılı ödemesiz 15-20 yıl vadeyi
kapsar ve piyasa faizlerine yakın faiz uygulanırken;
IDA sıfır faizle 35-40 yıl vadeli kredi verir.
Yapısı ve Yönetimi
Kurucuları açısından iki gruba ayrılmıştır. Birinci grupta 26
sanayileşmiş ülke, İkinci Grupta ise diğer 133 üye
bulunmaktadır.
IDA Dünya Bankası ile aynı yönetime sahiptir. Guvernörler ve
Yönetim kurulları Dünya bankası ile özdeştir. Sadece
üye ülkelerin oy haklan, Dünya Bankası'ndan
farklıdır. Dünya Bankası başkanı aynı zamanda
IDA'nın da başkanıdır. Dünya Bankası ve IDA
personeli aynıdır.
Dünya Bankası, IDA ve IFC'nin İcra Direktörleri Kurulu aynı
kişilerden oluştuğu için Kurul toplantıları her üç
kurumu da kapsayacak şekilde yapılır. IDA, Dünya
Bankası'ndan ayrı sermayesi ve kaynaklarıyla tüzel
kişiliği olan, fakat yönetim ve denetim açısından
Dünya Bankası ile aynı bünyede bulunan bir yapıya
sahiptir. Sonuç olarak; IDA, kendi sermayesine, ayrı
hesaplara sahip ayrı bir kuruluştur.
Finansman Kaynakları
1- Birinci grupta yer alan sanayileşmiş ülkelerin IDA'nın
sermayesini ödeme taahhütleri ve katkılarıdır.
2- İkinci grupta yer alan ülkelerin sermaye taahhütleri,
3- Dünya Bankası'nın gelirlerinden IDA'ya yapılan transferler
IDA Dünya Bankası gibi sanayileşmiş ülkelerin sermaye piyasalarında
büyük ölçüde borçlanarak finansman sağlama yoluna
gidemez. IDA'nın bu şekilde pahalı olarak sağladığı
fonları, uzun vadeli ve düşük faizle üyelerine
kullandırması mümkün değildir.
Kredileri
IDA kredileri "Kalkınma Kredisi" olarak adlandırılır. I DA'dan
kredi kullanabilmek için en alt yıllık milli gelir
seviyesinde olmak gerekmektedir. Fakirlik çizgisi
zamanla değişmektedir. 1997 yıllında bu 795 Dolar
kişi başına GSMH idi. 1998 yılı mali yılı için ise
bu tutar 925 Dolar kişi başına GSMH'dır.
- IDA kredileri, üye ülkelere bir kredi anlaşması çerçevesinde
açılır.
- Üye ülkenin kalkınma seviyesinin yükseltilmesine yönelik bir
projeye dayanması gerekmektedir
- IDA, hükümetlere kredi açar. Özel kesim kuruluşları IDA'nın
kredilerinden yararlanamaz.
- İmtiyazlı krediler sınıfına giren kredileri, 10
yılı ödemesiz dönem olmak üzere 35-40 yıl vadeli ve
faizsizdir.
|
