Uluslararası Parasal İlişkilerde Temel Sorunlar Nelerdir?
Kağıt paranın ortaya çıkması, uluslararası ödemelerde teknik
sorunları ortaya çıkarmış, zaman içinde kaydi
paranın devreye girmesiyle teknik sorunlar daha da
artmıştır. Uluslararası parasal ilişkilerle ilgili
dört teknik sorundan bahsedilebilir. Uluslararası
para sistemi bu sorunları gidermeye çalışmaktadır.
Bu sorunlar şunlardır:
1- Denkleştirme Sorunu
2- Likidite Sorunu
3- Güven Sorunu
4- Belirsizlik Sorunu
Denkleştirme Sorunu Nedir?
Genellikle bir ülke vatandaşlarının dış dünyadan olan alacakları,
aynı ülke vatandaşlarının dış dünyaya olan
borçlarının ödenmesinde kullanılır. Dekleştirme
sorunu olarak adlandırılan bu sorun, ancak
uluslararası bir parayla çözülebilir. Çeşitli para
rejimleri arasındaki farklar ulusal paralarla
uluslararası paralar arasındaki bağlantıların
oluşturduğu temelde ortaya çıkmaktadır.
Likidite Sorunu Nedir?
Uluslararası likidite, ülkelerin dış rezervlerinin toplamını ifade
eder. Ülkelerin dış ödemelerinde kullanmak üzere
tuttukları rezervlerdir.
Resmi rezervleri tutma ve bunları yönetme görevi genelde ülkelerin
merkez bankalarının görevleri arasındadır. Bu
rezervler, portföy şeklinde tutulurlar ve portföyün
azalma riskini düşürmek ve beklenen getirişini
ençoklamak merkez bankasının görevidir.
Uluslararası ekonominin düzgün bir şekilde
işleyebilmesi için, uluslararası likiditenin uygun
bir hızla ve istikrarlı olarak artırılması gerekir.
Ülkenin yeterli rezervlere sahip olması dış ödeme
açıklarının kapatılması konusunda yeterli önlemler
alınıncaya kadar ülkeye zaman kazandırır. Ayrıca
uluslararası piyasalarda güven yaratarak ülkeden
spekülatif sermaye kaçışını önler. Ülkenin mali
krize kaymasını önleyici etki gösterir.
Uluslararası likidite hacminin belirlenmesinde aşağıdaki
göstergelerden yararlanılabilir:
1- Dünya ticaret hacmindeki artış hızı,
2- Ülkelerin dış ticaret hacimlerindeki dalgalanmalar,
3- Rezerv tutmanın maliyeti,
4- Uluslararası finans kuruluşlarının kredi imkanları ve kredi
hacmi,
5- Yurt içi imkanlarla dış dengeyi sağlama
olanakları,
Uluslararası likidite sorunu iki şekilde ortaya
çıkabilir:
ULUSLARARASI LİKİDİTENİN
DÜNYA TALEBİNDEN
DAHA YÜKSEK ORANDA
ARTMASI |
ULUSLARARASI LİKİDİTENİN
DÜNYA TALEBİNDEN
DAHA DÜŞÜK ORANDA ARTMASI |
Uluslararası ekonomide enflasyonist
baskıların doğmasına yol açar.
Bu durumda ülkeler sahip oldukları aşırı
derece rezervlerle aşırı tüketim eğilimine
yönelik politiklara girebilirler, yada dış
dengeyi sağlayıcı politikaları
geciktirebilirler. |
Uluslararası ekonomide bir deprasyona neden
olabilir.
Bu durumda, ülkeler yeterli döviz
rezervlerine sahip olmadıkları için, dış
açıklarını kapatma amacıyla harcama kısıcı
politikalara girişebilir ve dış ticareti,
ithalatı kısıtlayıcı önlemler alabilirler.
Bu da uluslararası ekonomide durgunluğa
sebep olabilir. |
|