Ekonomİ PolİtİkasI Sözlüğü

Ö

Ödemeler dengesi: Bir ülkedeki ekonomik birimlerin (bireyler, firmalar ve devlet) belli bir dönem içinde yabancı ülkelerdeki ekonomik birimlerle gerçekleştirdiği her türlü ekonomik faaliyetin parasal değerini göste­ren hesap tablosu. örtülü ödenek: Harcama nedeninin kamuoyunca bilinmesinin ulusal çı­karlara ters düşmesi nedeniyle başbakanın yetkisine verilmiş harcama ödeneği.

Özel çekme hakları (special drawing rights-SDR): IMF tarafından üye ül­kelere tahsis edilmek amacıyla yaratılan uluslararası rezerv para. SDR, pa­ra olarak tedavül etmeyen ve yalnızca muhasebe kaydı olarak işlem gören bir hesap birimidir. Bir anlamda, IMF'nin bastığı paradır.

Özel kesimin piyasa dışına itilmesi {crowding out): Kamu kesiminin gelir gider dengesizlikleri sonucunda yarattığı büyük borçlanma talebiyle faiz­lerin yükselmesine neden olması sonucunda özel kesimin yatırımları için ihtiyacı olduğu fonların daralması ve pahalılaşması.

özelleştirme gelirleri: Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve kamu iştirak hissele­rinin özel sektöre satışından elde edilen gelirler.

özerk bütçeli kuruluşlar: Devlet bütçesinin dışında, kendi bağımsız gelir­leri olup yetkili karar organlarınca kendi harcamalarını tespit eden dev­let kuruluşları, örneğin, Merkez Bankası, Rekabet Kurumu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu gibi kuruluşlar özerk bütçeli kuruluşlardandır.

P 

Paashe endeksi: Fiyat endeksi oluşturma yöntemlerinden biridir. Par value (yazdı değer): Bir hisse senedi, tahvil yada bono gibi değerli ev­rakın üzerinde taşıdığı değerin tamamı.

Para: Mal ve hizmet satın alabilen, mal ve hizmetlerin değerini ifade eden ve tasarruf aracı olarak kullanılabilen her şey paradır.

Para arzu İşlem ve yatırımlarda kullanılmaya hazır para miktarının tümü. Belli bir tarihte ekonomideki para stoku.

Para arzı tanımları: M* M₁₍ M₂, M₂Y, M₂R, M₂YR.

Paranın dolanım hızı (velocity of money): Bir ekonomide her bir para biri­minin belirli bir sürede kaç kez el değiştirdiği gösteren ölçü. Bkz. Değişim denklemi.

Paranın değer kaybetmesi (depreciation): Bir ülke parasının başka ülkele­rin paralarına göre değerinin azalması. Bu değer kaybının sonucu olarak parası değer kaybeden ülkedeki ekonomik birimler diğer ülkelerin malla­rını daha pahalıya almaya başlarlar.

Paranın değer kazanması (appreciation): Bir ülke parasının başka ülkele­rin paralarına göre değerinin artması. Bu değer kazancının sonucu olarak EP28 parası değer kazanan ülkedeki ekonomik birimler diğer ülkelerin malla­rını daha ucuza almaya başlarlar.

Para politikası: Merkez Bankası'nın hedeflerine ulaşmak için uyguladığı açık piyasa işlemleri, ıskonto oranının tespiti, mevduat munzam karşı­lık oranlarını değiştirmesi gibi politikaların bütünü.

Paris Kulübü: Dış borçlarını ödemekte güçlük çeken ülkelerin başka ül­kelerin devletlerinden aldıkları borçları (devletten devlete borçlar) yeni­den yapılandırmalarına yönelik görüşmelerin yapıldığı resmi toplantılar, özel sektöre olan borçların yeniden yapılandırılmaları Londra Kulübü marifetiyle olur. Bkz. Londra Kulübü.

Peg: Bir ülkenin parasının yabacı ülkelerin paraları karşısındaki değerini bir başka ülkenin parasına ya da başka ülkelerin paralarından oluşan bir se­pete bağlayıp sabitlemesi.

Phillips eğrisi: işsizlik oranı ile ücret artışlarını ya da işsizlik oranı ile enf­lasyon arasındaki kısa dönemli ilişkiyi gösteren eğri. Kısa dönemde, Phillips eğrisi enflasyon ile işsizlik oranı arasında ters bir ilişki olduğu­nu gösterir.

Piyasa riski: Mali piyasalarda fiyatın oynaklığından dolayı zarar yada kâr etme riski.

Portföy yatırımları: Tahvil, bono ve hisse senedi gibi menkul kıymetlere yapılan yatırımlar.

Pozitif ekonomi: Bir ekonomik olgunun objektif olarak ortaya konulup analize tabi tutulmasını içeren ve değer yargılatma yer vermeyen ekono­mi bilimi dalı. Ekonomi teorisi bu kategoriye girer.