1929 Ekonomik Bunalımı: Kartlar Yeniden Dağıtılıyor

Bundan sonra alınan kararların tümü ekonomiyi canlandırmak, üretimi teşvik etmek amacını güttü. Örneğin, Federal İskan İdaresi, çiftçilerin ve ev sahiplerinin ipotek borçlarına kefil olurken, Federal Acil Yardım İdaresi yardım fonlarını yerel idarelere devretti. Sivil Çevre Koruma Birlikleri adındaki kuruluş 2,5 milyon Amerikan gencini askeri bir disiplin altında topladı, ülkenin ormanlarını, parklarını düzenlemek üzere istihdam etti. Günde bir dolara.  

Çiftçilerin tarlada kalan ürünlerinden doğan zararlarını karşılamak, tarım ürünlerinin fiyatını yükseltmek için Tarım Yeniden Ayarlama Yasası diye bilinen bir yasa çıkarıldı. Ekicilere ekonomik olmayan ürünleri ekmemeleri , ekonomik hayvanları beslememeleri için ödeme yapma imkanı sağladı. Fakat bu uygulama tam bir rezalete dönüştü - çünkü çiftçiler hayvanlarını öldürmeye, ekinlerini yakmaya koyuldular. Amaç, ürün fiyatlarını yükseltmek, çiftçiyi ayağa kaldırmaktı ama onca açlık içinde tam bir fiyasko oldu. Daha sonraları anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle kaldırıldı.www.ekodialog.com

1936 yılına gelinceye kadar, Karaderili Amerikalılar, Lincoln’in hatırına Cumhuriyetçilere oy verirlerdi. Bu gelenek ‘36’da yıkıldı, o yıl Amerikanın en büyük 12 şehri Demokratlara yani Roosevelt’e oy verdi.

O yıl işler iyi gitti, ancak bir yıl sonra 1937 ekonomi bir kez daha çöktü, Amerika İkinci Dünya Savaşına girinceye kadar da toparlanamadı.

Ekonominin çökme nedeni olarak, eski bir anlayış, bütçenin her koşulda denk olması gerektiği inancı gösterildi. Denk bütçe isteyen Roosevelt, kendi New Deal programlarını yarı yarıya kısmış, işsizliğin 1,5 milyon artmasıyla sonuçlanan yeni bir durgunluk dönemini başlatmıştı. Tarıma ödenen destek de kesilince, ürün fiyatları yeniden dibe vurdu, 4 milyon Amerikalı daha işsiz kaldı. Bu durum Başkan’ın sözüne sadık kalmaktansa, ödün vermeyi tercih ettiği şeklinde yorumlandı. Zaten ekonomiden anlamıyordu diyenler de çıktı.  

Günümüzde kapitalist ekonomiler Keynes’in önerileri doğrultusunda yönetilir. Ama ‘30lı yıllarda, hayır. Roosevelt, ekonominin çöküntüye gittiği zamanlarda devlet harcalamarının arttırılması gereğine inanmadı. Keynes’in haklı olduğunu teslim etmesi için İkinci Dünya Savaşına girmesi gerekti.

Almanya’da işsizlik 1929 yılının sonunda itibaren arttı, 1932’de altı milyonu buldu. Bu rakam toplam işgücünün %25’iydi. İngiltere’de durum biraz daha iyiydi ama o ülke de, İkinci Dünya Savaşına kadar kendisini toparlayamadı. Ve bu arada hemen herkes aynı yanlışı yaptı: ulusal sanayilerini korumak için gümrük duvarlarını yükselttiler. Bunun sonucu olarak uluslar arası ticaret yarı yarıya azaldı. İç talepin kısıtlı olması nedeniyle malları ellerinde kalan sanayiciler, dışarıya da satamaz oldular.  

Altmış bir ülkede yaşayan bir milyar, yedi yüz milyon insanı doğrudan ya da dolaylı bir biçimde etkiyen İkinci Dünya Savaşında en büyük harcamayı Amerika Birleşik Devletleri yaptı. 341 milyar dolar! Diğer bir deyişle, Amerikalılar Büyük Çöküntü’den sakındıkları paralarını savaşa harcadılar. Savaşan ülkelerin toplam harcamalarına gelince, o, 1 trilyon dolardı! www.ekodialog.com

Yıkıntı da ona göre oldu. Avrupa baştan aşağı haraptı. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği servetinin %20’sini kaybettiğini açıkladı. Almanya %30’unu. Kuzey Fransa’yı İtalyan ve Alman bombardımanı mahvetti. Nükleer bombalar Japonya’yı.  

Dünya Bankası ve Uluslarararası Para Fonu, böylesine ağır şartlar altında kuruldular. Avrupanın yeniden yapılanması için büyük yardıma ihtiyaç vardı. Dünya Bankası 25 Haziran 1946’da, sekiz milyar dolar sermaye ile işe girişti. IMF daha eskiydi. Uluslararası Para Fonu gibi bir teşkilâtın şart olduğu daha ’30 yıllarda, altın esasından vazgeçilmesi ile belli olmuştu.